Złoty Medal i Najlepszy Polski Wynalazek dla naukowczyni UPWr

Dr Agnieszka Krawczyk-Łebek z UPWr zdobyła Złoty Medal na Międzynarodowej Wystawie Wynalazków „IWIS 2022”. Dodatkowo otrzymane przez nią w procesie biotransformacji nowe glikozydy flawonoidowe o potencjalnym działaniu przeciwdrobnoustrojowym tytuł Najlepszego Polskiego Wynalazku.

Dr Agnieszka Krawczyk-Łebek z Katedry Chemii Żywności i Biokatalizy w 2021 roku jeszcze jako doktorantka prof. Edyty Kostrzewy-Susłow zdobyła grant na badania nad nowymi związkami flawonoidowymi z atomem chloru o potencjalnym działaniu przeciwdrobnoustrojowym. Dzięki zastosowaniu połączonych metod chemicznych i mikrobiologicznych w uzyskiwaniu nowych glikozydów flawonoidowych z atomem chloru i grupą metylową otrzymała 38 nowych wynalazków. Młoda naukowczyni zdobyła za nie nagrodę w konkursie Student-Wynalazca, doceniono je też w Genewie na Międzynarodowej Wystawie Wynalazków. Złoty Medal i tytuł Najlepszego Polskiego Wynalazku zdobyty w Warszawie na XVI Międzynarodowej Wystawie Wynalazków „IWIS 2022” to kolejny laur dr Krawczyk-Łebek, która nie kryje, że to dla niej najlepsza motywacja do pracy, ale też i nadzieja na komercjalizację i w dalszej perspektywie wdrożenie do przemysłu związków flawonoidowych powstałych w procesie biotransformacji.

– Oczywiście to długa droga. Spośród zgłoszonych 38 wynalazków, kilka już zostało opatentowanych, a dla pozostałych prowadzone jest jeszcze postepowanie w Urzędzie Patentowym. Obecnie prowadzone są badania, których celem jest określenie aktywności biologicznych otrzymanych pochodnych flawonoidowych, a następnie wybranie procesów do optymalizacji i dalszego rozwijania technologii mając na uwadze izolowaną wydajność produktów biotransformacji – mówi dr Agnieszka Krawczyk-Łebek.

Otrzymane nowe glikozydy flawonoidowe to związki flawonoidowe z atomem chloru lub grupą metylową, które zostały poddane mikrobiologicznej glikozylacji z udziałem entomopatogennych grzybów strzępkowych – w celu poprawy ich rozpuszczalności w wodzie i biodostępności.

– Symulacje komputerowe dotyczące aktywności nowo otrzymanych związków pokazały, że  mogą one działać przeciwdrobnoustrojowo, chemoprewencyjnie, przeciwnowotworowo, ochronnie na wątrobę, ale także kardioprotekcyjnie. Dlatego też badane są pod różnymi kątami, między innymi we współpracy z Katedrą Fizyki i Biofizyki, gdzie sprawdzana jest możliwość ich interakcji z błoną biologiczną, która jest pierwszą naturalną barierą w dotarciu tych cząsteczek do wnętrza komórek – tłumaczy dr Krawczyk-Łebek, dodając, że badania nad nowymi związkami powstającymi w procesie biotransformacji flawonoidów z grupą metylową i atomem chloru prowadzone są też we współpracy z Uniwersytetem Medycznym w Zabrzu. – Tu analizuje się ich potencjał przeciwnowotworowy w układach komórkowych – mówi dr Agnieszka Krawczyk-Łebek i podkreśla, że nowe związki mogą mieć znaczenie w medycynie, ale też w suplementach diety.

Latem 2022 roku naukowczyni z Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu rozpoczęła także badania biologiczne otrzymanych związków we współpracy z Uniwersytetem w Porto, w ramach programu Erasmus+, których celem jest określenie aktywności przeciwzapalnej, przeciwcukrzycowej i przeciwutleniającej otrzymanych związków. Kolejnym etapem badań są zaplanowane do zrealizowania w ramach otrzymanego grantu Preludium, wstępne testy aktywności przeciwdrobnoustrojowej otrzymanych flawonoidów przeciwko wybranym szczepom chorobotwórczych bakterii z gatunku Escherichia coli i Staphyloccocus aureus oraz drożdży z gatunku Candida albicans, a także wobec bakterii probiotycznych korzystnie oddziałujących na układ pokarmowy. Badania te pozwolą ocenić, czy testowane związki są nie tylko skuteczne, ale i bezpieczne.

– Oczywiście naszym, naukowców, zadaniem jest udowodnienie, że te nowo otrzymane na drodze biotransformacji związki mają istotną aktywność biologiczną i tym samym potencjał aplikacyjny– mówi naukowczyni z Katedry Chemii Żywności i Biokatalizy.