Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu z nowym pomysłem!

– Dążymy do doskonałości i chcemy ją wdrażać we wszystkich kluczowych obszarach: badawczym, dydaktycznym i klinicznym – mówił prof. Piotr Ponikowski podczas konferencji prasowej poświęconej powstaniu Centrum Badawczo-Wdrożeniowego Zaawansowanych Terapii Komórkowych. 

– Naszą siłą jest interdyscyplinarność i otwartość nie tylko na nowe rozwiązania, ale też dzielenie się z nimi z partnerami na skalę międzynarodową – mówił prof. Ponikowski, kierownik projektu Regionalna Inicjatywa Doskonałości, który dostarczył środków niezbędnych do stworzenia Centrum. – Dziś świat inwestuje w nowoczesne technologie, do których w medycynie należą terapie komórkowe, znajdujące zastosowanie między innymi w onkologii i stomatologii. W tym sensie Centrum ma postawić Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu w jednym szeregu z najbardziej zaawansowanymi ośrodkami badawczymi i stać się strategicznym miejscem dla ekspertów z dziedziny medycyny. 

– Chcemy być pośrednikami na drodze z laboratorium do szpitala – mówił dr Wojciech Fortuna, kierownik ds. wytwarzania w Centrum. – Centrum daje możliwość realizacji ambicji nie tylko naszej Uczelni, ale także całego makroregionu. To jedyna droga, którą możemy pójść, żeby inni lekarze mogli czerpać z naszego doświadczenia.

Centrum funkcjonuje przy Katedrze i Zakładzie Podstaw Nauk Medycznych na Wydziale Farmaceutycznym Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu. Historia jego powstania sięga 2011 roku, gdy zapadła decyzja o podjęciu współpracy z zakresu medycyny regeneracyjnej w neurochirurgii z wykorzystaniem bazy Wydziału Farmaceutycznego ze specjalistami w tej dziedzinie związanymi z Uniwersyteckim Szpitalem Klinicznym. – Komórki użyte do przeprowadzenia operacji Dariusza Fidyki w roku 2012 zostały przygotowane i dostarczone przez Instytut Immunologii i Terapii Doświadczalnej PAN we Wrocławiu. Kolejna procedura tego typu, do której dojść może jeszcze w tym roku, zostanie wykonana przy użyciu komórek pochodzących właśnie z uniwersyteckiego Centrum – tłumaczył dr Wojciech Fortuna.

Wraz z powstaniem laboratorium Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu stanie się wytwórcą leków terapii zaawansowanej. Uczelnia uzyska pozwolenie na wytwarzanie glejowych komórek węchowych na potrzeby pacjentów zakwalifikowanych do projektu Wrocław Walk Again. By mogło do tego dojść, konieczna była rejestracja produktu w Europejskiej Agencji Medycznej (EMA) oraz pozytywna weryfikacja Komisji Europejskiej. Cel został osiągnięty, dzięki czemu jest to pierwszy produkt komórkowej terapii zaawansowanej zarejestrowany przez Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu oraz jak dotąd jedyny na terenie Unii Europejskiej, który z powodzeniem przeszedł formalną rejestrację i może być oficjalnie wytwarzany po uzyskaniu pozwolenia  GIF. 

- Glejowe komórki węchowe pozostają priorytetem, ale Centrum daje możliwości prowadzenia wielu terapii. Gdy mowa o hodowli różnych komórek, możliwości Centrum są ogromne, a pierwszymi, którzy z nich skorzystają, będą naukowcy z naszej uczelni – mówi dr Tomasz Gębarowski koordynator i pełnomocnik Rektora ds. Wdrażania Zaawansowanych Terapii Komórkowych w Centrum Badawczo-Wdrożeniowym.

To ułatwi między innymi wykorzystanie komórek macierzystych do celów innych niż tzw. podanie homologiczne, do którego zalicza się np. przeszczep szpiku. Chcąc przeszczepić komórki w miejsce inne niż to, gdzie nastąpiło pobranie, a także podjąć się ich hodowli, mamy do czynienia z lekiem terapii zaawansowanej, który wymaga osobnej rejestracji. Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu, mający status wytwórcy i warunki do hodowli zapewnione przez Centrum, jest w stanie ubiegać się o nią w razie takiej potrzeby. Kolejnym celem może być medycyna regeneracyjna w stomatologii. Zastosowanie komórek do odtwarzania rozmaitych ubytków daje ogromne możliwości i właśnie tu twórcy Centrum dopatrują się dużego potencjału komercyjnego.

Zainteresowanie taką współpracą powinno być duże. Na spotkaniu poświęconym temu zagadnieniu w Głównym Inspektoracie Farmaceutycznym, w którym uczestniczyli przedstawiciele Centrum, pojawiło się około 100 osób z różnych ośrodków zainteresowanych tematyką medycyny regeneracyjnej.

– Spotkanie miało przede wszystkim uświadomić lekarzom, że do prowadzenia terapii tego rodzaju konieczne są pozwolenia, bo choć zainteresowanie nimi  jest duże, świadomość procedur pozostaje niewielka. Regulacje mają być systematycznie wdrażane, bo wiadomo, że terapie tego typu dają pozytywne efekty kliniczne, ale dla dobra wszystkich zainteresowanych powinny odbywać się w zgodzie z prawem – podkreśla dr hab. Ewa Barg. 

Powstanie laboratorium  nie byłoby możliwe bez pozyskania środków zewnętrznych. Uruchomienie go w pełnej gotowości do pracy w roku 2019 stało się możliwe dzięki funduszom pochodzącym z programu” Regionalna Inicjatywa Doskonałości” dotowanego przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Dofinansowanie projektu wynosi niemal 12 mln zł (11 998 121,30 zł), które zostaną przeznaczone, w równej wysokości (około 4 mln zł na każdy z obszarów) na trzy obszary strategiczne – pierwszym i priorytetowym na tę chwilę jest właśnie Centrum. Kierownikiem projektu jest prof. Piotr Ponikowski

– Prorektor ds. nauki UMW, jeden z najczęściej cytowanych naukowców świata. - Pieniądze przeznaczymy na inwestycję w rozwój ludzi i budowę struktur organizacyjnych. Wrocław ma wszelkie predyspozycje do tego, by stać się ważnym ośrodkiem naukowym. Podstawy są, teraz trzeba doinwestować  ludzi i bazę. Pierwszy krok już zrobiliśmy - podkreśla prof. Ponikowski.

Zadaniem Centrum w przyszłości może być działalność edukacyjna w zakresie procedur terapii zaawansowanej, na których lekarze chętni do stosowania terapii tego typu mogliby zapoznać się z uwarunkowaniami prawnymi i możliwościami zastosowania produktów leczniczych terapii zaawansowanych. Jednak pierwszym działaniem Centrum, które ma nastąpić jeszcze w tym roku, będzie hodowla komórek gleju węchowego na potrzeby pacjenta zakwalifikowanego do programu Wrocław Walk Again. Jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem Centrum stanie się platformą umożliwiającą wdrażanie innowacyjnych metod terapii dla pacjentów z naszego regionu Polski. 

Fot. Tomasz Walów