Stypendia na zagraniczne badania dla młodych naukowców z UWr

Dwoje młodych naukowców z Uniwersytetu Wrocławskiego znalazło się na liście laureatów stypendiów minister nauki i szkolnictwa wyższego w programie Mobilność Plus. Umożliwia on prowadzenie badań w zagranicznych renomowanych ośrodkach naukowych pod opieką wybitnych badaczy o międzynarodowym autorytecie.

Laureatami zostali: Kinga Winnicka – doktorantka z Zakładu Archeologii Epoki Kamienia w Instytucie Archeologii UWr oraz dr Bartosz Szyszko, pracownik naukowy Zespołu Chemii Porfiryn i Metaloporfiryn na Wydziale Chemii UWr.

Dr Szyszko planował dzięki Stypendium Mobilność Plus sfinansować pobyt w grupie profesora Jonathana Nitschke na Wydziale Chemii Uniwersytetu Cambridge. Jednak staż ten już zrealizował wcześniej dzięki innemu źródłu finansowania. W trakcie pobytu w Cambridge dr Szyszko zajmował się konstrukcją klatek supramolekularnych z panelami makrocyklicznymi przy wykorzystaniu metody samoorganizacji z subkomponentów. Badania te zaowocowały otrzymaniem ogromnych, elastycznych kompleksów – klatek koordynacyjnych o kształcie sześcianów i tetraedrów, które umożliwiają wiązanie w ich wnętrzach cząsteczek małych związków organicznych. Doświadczenie zdobyte w trakcie stażu podoktorskiego dr Szyszko planuje wykorzystać w swoich badaniach na Wydziale Chemii Uniwersytetu Wrocławskiego.

Kinga Winnicka wyjedzie na 12 miesięcy na Wydział Archeologii Uniwersytetu w Lejdzie w Holandii, żeby realizować projekt „Mikroanalizy artefaktów wykonanych z twardych surowców odzwierzęcych: wytwarzanie, użytkowanie i znaczenie elementów stroju z przełomu neolitu i wczesnej epoki brązu”. Badania będą prowadzone w laboratorium archeometrycznym (Laboratory for Artefact Studies, Department of Archaeological Science) pod kierunkiem prof. Annelou van Gijn, dyrektor tej jednostki. Celem pobytu w ośrodku w Lejdzie jest wypracowanie metodyki nieinwazyjnych mikroanaliz powierzchni artefaktów wykonanych z twardych surowców odzwierzęcych (tj. kości, poroża, zębów). Analizom poddane zostaną elementy stroju pochodzące z wyposażenia grobów ze stanowisk z późnego neolitu i wczesnej epoki brązu. Efektem końcowym będzie kilkustopniowa procedura badawcza, którą będzie można zastosować do nieniszczących analiz i interpretacji tego rodzaju przedmiotów. Pozwoli ona przede wszystkim na jakościowe i ilościowe oznaczanie oraz interpretację mikrośladów związanych z wytwarzaniem oraz użytkowaniem badanych artefaktów.

Podstawę warsztatu stanowią mikroanalizy powierzchni. Oznacza to obserwacje, pomiary (mikromorfometria) i obrazowanie za pomocą aparatury i oprogramowania do tego przeznaczonych (mikroskopii optycznej, cyfrowej i elektronowej). Proponowana procedura badawcza pozwala na zebranie dużej ilości danych, na podstawie których można budować interpretacje dotyczące najważniejszych aspektów życia ludzi w pradziejach, m.in. gospodarki, technologii, życia społecznego, kultury symbolicznej w węższym ujęciu, dotyczącym poszczególnych jednostek i grup lub bardzo szerokim, w ramach cykli kulturowych (np. środkowoeuropejska cywilizacja wczesnobrązowa). Jest to możliwe dzięki szczegółowym analizom artefaktów, których badania zwykle ograniczają się do ogólnej klasyfikacji i oznaczeń archeozoologicznych.

Wydział Archeologii Uniwersytetu w Lejdzie jest wiodącym na świecie ośrodkiem badań nad kulturą materialną przy pomocy nowoczesnych mikroanaliz. Uczestnictwo w programie umożliwia dostęp do aparatury i baz referencyjnych niedostępnych w Polsce, co pozwoli na osiągnięcie specjalizacji w krótszym czasie. Laureatka chciałaby zdobyte podczas stażu kompetencje, wiedzę i doświadczenie wykorzystać do rozwoju tej dziedziny w kraju, np. poprzez stworzenie w przyszłości laboratorium dedykowanego wyłącznie metodom mikroanaliz archeologicznych.

Projekt Kingi Winnickiej jest związany z jej rozprawą doktorską przygotowywaną w Instytucie Archeologii UWr pod kierunkiem prof. dr hab. Jana Michała Burdukiewicza.