Fakty i mity o HIV

Czy HIV to wyrok? Czy można normalnie żyć z wirusem, a także co w przypadku, gdy podejrzewamy u siebie zakażenie? Czy można zarazić się przez pocałunek i gdzie bezpłatnie można przetestować się na HIV i uzyskać poradę. 

Grudzień jest miesiącem profilaktyki zakażeń HIV. W Polsce liczba nowo wykrywanych zakażeń wirusem HIV rośnie z każdym rokiem. W 2022 roku odnotowano 2 384 przypadki, co stanowiło rekord w dotychczasowej historii kraju. Jednak już w 2023 roku liczba ta wzrosła do 2 879 nowych zakażeń. W 2024 roku, do końca października, zarejestrowano niemal 2 000 nowych przypadków, co sugeruje utrzymującą się tendencję wzrostową. Niestety, co trzeci zakażony w Polsce nie jest świadomy swojego statusu serologicznego, a połowa osób trafia do opieki medycznej dopiero w zaawansowanym stadium zakażenia. Dlatego tak ważne jest regularne testowanie się i edukacja w zakresie profilaktyki HIV. Pomimo że o AIDS i HIV mówi się od dekad, wciąż wiele osób ma ograniczoną wiedzę na ten temat, jak może dojść do zakażenia. – HIV, czyli wirus nabytego niedoboru odporności, atakuje układ odpornościowy człowieka, obniżając jego zdolność do zwalczania infekcji i powoduje rozwój niektórych nowotworów. Istnieją trzy drogi zakażenia HIV. Pierwsza - związana z niezabezpieczonymi kontaktami seksualnymi, bez względu na orientację seksualną oraz rodzaj podejmowanej aktywności seksualnej. Druga droga to kontakt z zakażoną krwią, na przykład podczas wspólnego używania igieł i strzykawek, niesterylnych narzędzi do piercingu. Trzecią drogą jest transmisja wertykalna, czyli z matki na dziecko w czasie ciąży, porodu czy połogu. Jednak wbrew niektórym mitom, codzienny kontakt, pocałunki czy używanie tych samych przedmiotów codziennego użytku nie niosą ryzyka zakażenia – wyjaśnia lek. Miłosz Lipieta doradca ds. HIV/AIDS z Katedry i Zakładu Farmakologii Klinicznej UMW.W przypadku, kiedy mieliśmy kontakt, który moglibyśmy uznać za ryzykowny powinniśmy przede wszystkim zachować spokój i działać rozsądnie.

Jeśli mamy podejrzenie kontaktu wysokiego ryzyka, warto jak najszybciej zgłosić się do ośrodka oferującego profilaktykę poekspozycyjną (PEP). PEP to terapia lekowa, która może zapobiec zakażeniu, ale musi być rozpoczęta maksymalnie do 48 godzin po ryzykownym zdarzeniu. We Wrocławiu można się zgłosić do szpitala przy ul. Koszarowej. Warto również podkreślić, że PEP w przypadku ekspozycji pozazawodowych jest płatny, a miesięczna terapia to koszt ponad 1000 zł. – Jeżeli chodzi o profilaktykę, to oczywiście prezerwatywy dla kobiet i mężczyzn oraz chusteczki lateksowe. Nie wszystkim znaną metodą jest też PrEP, czyli profilaktyka przedekspozycyjna w formie tabletkowej, za granicą dostępna także iniekcyjnie – wyjaśnia lek. Miłosz Lipieta. Jeżeli ktoś z nas jest osobą bardziej aktywną seksualnie, ma wielu partnerów, nie zawsze pamięta o zabezpieczeniu to PrEP jest dla niego doskonałym rozwiązaniem. – Są dwa schematy w przypadku mężczyzn. Albo jedna tabletka codziennie o mniej więcej podobnej porze, albo schemat doraźny, czyli dwie godziny przed stosunkiem i później kolejne dwa dni po jednej tabletce. W przypadku kobiet w grę wchodzi tylko terapia ciągła z uwagi na inną przenikliwość tkanek. PrEP zapobiega replikacji wirusa za pośrednictwem dwóch leków. Są to podobne substancje czynne, jak w przypadku profilaktyki poekspozycyjnej, czy też leczenia antyretrowirusowego (ARV) u osób zakażonych HIV, jednakże należy pamiętać, że PEP lub ARV to nie PrEP i nie można stosować go zamiennie! PrEP jest wysoce skuteczny, o ile przyjmowany jest zgodnie z zaleceniami oraz pod kontrolą parametrów laboratoryjnych zleconych przez lekarza. Koszt terapii w Polsce to około 160–200 zł miesięcznie – dodaje ekspert. 

Co powinny wiedzieć osoby, które dowiadują się o zakażeniu HIV?

Po pierwsze, HIV to nie wyrok. – Dzięki nowoczesnym terapiom antyretrowirusowym, osoby zakażone mogą prowadzić normalne życie, w tym zakładać rodziny czy mieć zdrowe dzieci. Po około sześciu miesiącach terapii poziom wirusa we krwi (wiremia) spada do niewykrywalnego, co oznacza, że taka osoba nie zakaża innych, nawet podczas stosunków seksualnych bez zabezpieczenia. Warto też podkreślić, że długość życia osób żyjących z HIV jest porównywalna, a czasem nawet dłuższa niż u osób niezakażonych, głównie dzięki regularnym badaniom i opiece medycznej – wyjaśnia lekarz.

Testy w kierunku zakażenia HIV, HCV i kiły można wykonać bezpłatnie i anonimowo w Punktach Konsultacyjno-Diagnostycznych, takich jak PKD przy ul. Wszystkich Świętych we Wrocławiu. Codziennie od poniedziałku do piątku od 16 do 19.30 można tam przyjść i wykonać test bezpłatnie.