Z czego dokładnie składa się aparat powietrzny dla straży?

Aparat ochrony dróg oddechowych, określany również jako aparat ODO, to jeden z podstawowych środków ochrony osobistej stosowany zarówno przez strażaków PSP, jak i Ochotniczej Straży Pożarnej. Aparaty powietrzne są często mylnie określane jako aparaty tlenowe. W przeciwieństwie do urządzeń tlenowych – aparaty ochrony dróg oddechowych używane są przez strażaków ratowników w strefach, w których stężenie tlenu w powietrzu spada poniżej 17% lub w których występuje skażenie powietrza substancji toksycznymi. Zaliczany jest on do sprzętu izolacyjnego i zapewnia bezpieczeństwo oddechowe dla ratownika głównie w trakcie działań ratowniczych, ze względu na pojemność stosowanych w aparacie powietrznym butli wynoszącą 6l/300 bar, przekładającą się na mniej więcej 1800 litrów powietrza.

Jak działa aparat powietrzny?

Współcześnie Państwowa Straż Pożarna, a także jednostki OSP stosują aparaty ochrony dróg oddechowych najnowszej generacji w postaci modeli nadciśnieniowych. Ich działanie opiera się na wysokim ciśnieniu, które jest zmniejszane za pomocą dwóch reduktorów pozwalających na swobodne oddychanie zaraz po wykonaniu pierwszego wdechu przez ratownika. W tym samym czasie uruchamia się także zawór odpowiedzialny za dozowanie powietrza. Za utrzymywanie stałego nadciśnienia wypływu powietrza pod maskę, a tym samym zapewnienia możliwości komfortowego oddychania przez ratownika odpowiada tzw. automat oddechowy.

Z jakich elementów składa się aparat ODO?

Aparat powietrzny nadciśnieniowy zbudowany jest z 6 podstawowych elementów, wśród których wyróżnia się:

• element pozwalający na wygodne ich noszenie – noszak - czyli wyprofilowane w specjalny sposób tworzywo sztuczne, na którym umieszczone są części składowe urządzenia, a także pas biodrowy i pasy szelkowe,
• automat oddechowy w postaci reduktora,
• butla powietrzna - kompozytowa lub stalowa,
• manometr określający ciśnienie w butli i ilość znajdującego się w niej powietrza,
• maska z tworzywa - wyposażona w szybę panoramiczną,
• sygnalizator dźwiękowy, który przy ciśnieniu w butli wynoszącym 55 barów informuje o kończącym się zapasie powietrza. 

Oprócz tego aparat powietrzny wyposażony może być także w elementy zwiększające komfort jego użytkowania w postaci wszelakich uchwytów czy też pokrowców na butlę kompozytową. Niektóre z modeli aparatów oddechowych mają również wbudowane kamery termowizyjne w masce.

Nieodłącznym, choć odrębnym urządzeniem, które powinno być stosowane wraz z aparatami ODO, są sygnalizatory bezruchu. Alarmują one już po kilku sekundach za pomocą dźwięku oraz światła o braku aktywności ruchowej osób, które go noszą. Najczęściej mocowane są one na pasach naramiennych aparatów powietrznych. Profesjonalne sygnalizatory bezruchu znajdą Państwo pod adresem: https://remiza24.pl/aparaty-odo-sygnalizatory-bezruchu-c-42_72_75.html

Kontrola sprawności działania aparatu powietrznego i podzespołów.

Aparat ochrony dróg oddechowych stosowany przez ratownictwo chemiczne oraz straż pożarną musi być w pełni sprawny, to od niego zależy bowiem bezpieczeństwo ratowników biorących udział w akcji ratowniczej w strefach wymagających ich zastosowania. Kontroli muszą być więc poddawane zarówno same aparaty powietrzne, jak i używane wraz z nimi maski oraz sygnalizator bezruchu. 

Co powinno podlegać sprawdzeniu w aparacie powietrznym?

Aparat ochrony dróg oddechowych wymaga sprawdzenia poprawności działania pod kilkoma względami, a wyróżnić można wśród nich:

• kontrolę połączenia butli z reduktorem, która powinna łączyć się bez zacięć i konieczności zastosowania narzędzi,
• kontrolę zapasu powietrza pod względem ilości zawartego w butli powietrza oraz prawidłowej wartości jego ciśnienia po odkręceniu butli i podłączeniu aparatu oddechowego,
• kontrolę szczelności wysokiego ciśnienia, które nie powinno spadać poniżej 10 bar w ciągu 1 minuty,
• kontrolę poprawnego działania sygnalizatora dźwiękowego, który powinien uruchamiać się przy ciśnieniu w butli równym około 55 bar. 

Maska twarzowa – badanie poprawności działania.

Maski twarzowe aparatów ODO umożliwiają ratownikom pobieranie powietrza z butli, dlatego też muszą być one w pełni sprawne. Ich kontrola polega natomiast na:

• sprawdzeniu, czy po dopasowaniu naciągu taśm nagłowia szczelnie przylegają do twarzy ratownika, jednocześnie nie powodując dyskomfortu, a także czy naciąg taśm możliwy jest do wyregulowania za pomocą jednej dłoni,
• sprawdzeniu połączenie maski wraz z przeznaczonym do zastosowania wraz z nią hełmem,
• sprawdzeniu szczelności maski, która nie powinna zasysać powietrza z zaworu wydechowego, na jej łączeniu z twarzą ratownika oraz wizjera z częścią twarzy,
• sprawdzeniu połączeń automatu oddechowego z maską. 

Sygnalizator bezruchu – co sprawdzić przed zakupem?

Choć sygnalizator bezruchu to dodatkowe urządzenie, stosowane wraz z aparatami ODO, w jego przypadku kontroli powinny zostać poddane takie elementy jak to:

• czy istnieje niepożądana możliwość przypadkowego włączenia oraz wyłączenia urządzenia podczas wprowadzania go w stan czuwania lub włączania i wyłączania alarmu zasadniczego,
• czy można włączyć urządzenie w rękawicach ochronnych typu 3,
• czy wyłączenie alarmu zasadniczego wymaga świadomego działania,
• czy sygnalizator może zostać włączony awaryjnie z pominięciem alarmu zasadniczego,
• czy mocowanie sygnalizatora jest trwałe i stabilne,
• czy sygnalizator bezruchu jest szczelny i odporny na działanie wody. 

Konserwacja, serwis i użytkowanie aparatów ochrony dróg oddechowych.

Obowiązkowo każdy aparat ochrony dróg oddechowych posiada własną dokumentację – jest to książka paszportowa lub potocznie zwany „paszport”. To właśnie tutaj powinny bezwzględnie być odnotowywane wszelkie naprawy urządzeń, a także przeglądy i prace serwisowe bez względu na markę zakupionego sprzętu. Nie ważne czy posiadamy aparat powietrzny MSA, czy też aparat powietrzny Fenzy, przeglądy muszą być wykonywane regularnie zgodnie z wytycznymi, co gwarantuje nie tylko pewność co do ich sprawnego, ale także długoletniego działania. Sklep Strażacki Remiza24 oferuje szeroką gamę produktów oraz wariantów w kategorii aparat powietrzny.

Podsumowując, aparaty ochrony dróg oddechowych to niezastąpione elementy podczas prowadzenia akcji ratowniczych w trudnych warunkach związanych ze skażeniem powietrza lub obniżoną w nim zawartością tlenu. Zapewniają bezpieczeństwo ratownikom poprzez podawanie im „czystego” powietrza zmagazynowanego w butli kompozytowej lub stalowej. Dlatego też wraz z urządzeniami uzupełniającymi są jednym z obowiązkowych elementów wyposażenia każdej jednostki Państwowej Straży Pożarnej.