Skwer im. Róży Luksemburg we Wrocławiu w 150. rocznicę jej urodzin

Partia Lewica Razem – Okręg Wrocław apeluje do Rady Miejskiej Wrocławia i Komisji Nazewnictwa Ulic o nadanie wrocławskiemu skwerowi imienia Róży Luksemburg – wybitnej polsko-niemieckiej działaczki lewicowej i intelektualistki – w 150. rocznicę jej urodzin

150 lat temu urodziła się Róża Luksemburg, która przez niemal szesnaście miesięcy była więziona we Wrocławiu.

Bez wyroku sądu osadzono ją najpierw w Berlinie, potem we Wronkach, a 22 lipca 1917 roku we Wrocławiu przy ul. Kleczkowskiej. W tym więzieniu powstał jej głośny artykuł „Rewolucja rosyjska”, zaciekle krytykowany przez m. in. Lenina i Stalina. Jej „Listy z więzienia” należą do kanonu światowej epistolografii. Gdy 9 listopada 1918 roku została zwolniona dzięki amnestii, wygłosiła przemówienie z balkonu wrocławskiego ratusza.

Róża Luksemburg, obok Marii Skłodowskiej-Curie, jest najbardziej znaną Polką na świecie. Urodziła się 5 marca 1871 roku w polsko-żydowskiej rodzinie w Zamościu, w Warszawie ukończyła Żeńskie Gimnazjum, a na Uniwersytecie w Zurichu studiowała filozofię, prawo i ekonomię, matematykę i nauki przyrodnicze. Swoją rozprawę doktorską poświęciła rozwojowi przemysłowemu Królestwa Polskiego.

Politycznie była aktywna w Polskiej Partii Socjalistycznej. Współzakładała Socjaldemokrację Królestwa Polskiego i redagowała „Sprawę Robotniczą” - polskie czasopismo w Paryżu. Za udział w Rewolucji 1905 roku w Warszawie trafiła do carskiego więzienia.

Jako znakomita publicystka i mówczyni zwalczała imperializm, kolonializm i nacjonalizm. Opowiadała się za polityczną i gospodarczą solidarnością ludzi pracy ponad granicami państw oraz narodowymi egoizmami. Ostrzegała przed bolszewicką dyktaturą. Krzewiła pacyfizm i feminizm. Jej teoria akumulacji jest narzędziem intelektualnym, które do dzisiaj wyjaśnia nowoczesne mechanizmy wyzysku pracowników i pracownic, ale również rzuca światło na systemowy – zdefiniowany interesami globalnego kapitalizmu i masowej konsumpcji - charakter eksploatacji naturalnych zasobów Ziemi. Róża Luksemburg zawsze konsekwentnie stawała w obronie wolności myślenia.

Ataki ze strony bolszewików oraz jej brutalne zabójstwo w Berlinie w styczniu 1919 roku, dokonane przez członków prawicowego Freikorpsu, zwiastowały narodziny morderczych ideologii stalinizmu i faszyzmu.

W listach z wrocławskiego więzienia Róża Luksemburg opisywała posępny budynek z czerwonej cegły, stojący za oknem, a dalej za murem zielone wierzchołki drzew z pobliskiego skweru.

Tuż obok więzienia przy Kleczkowskiej jest bezimienny skwer, na którym stoi Pomnik Ofiar Faszyzmu. Jako wybitna europejska intelektualistka, polska i niemiecka działaczka lewicowa oraz jedna z pierwszych ofiar rodzącego się faszyzmu Róża Luksemburg zasługuje na upamiętnienie. Apelujemy do Rady Miejskiej Wrocławia i Komisji Nazewnictwa Ulic, by ten wrocławski skwer nosił jej imię!

Wojciech Browarny,
historyk, regionalista,
członek partii Lewica Razem – Okręg Wrocław