Prof. Hartman pisze do swoich studentów - cenny dokument z Marca '68 r. przekazany rektorowi Uniwersytetu Wrocławskiego

3 Zobacz galerię

Prof. Hartman do protestujących studentów – cenny dokument historyczny wraca na Uniwersytet Wrocławski

2 sierpnia 2021 Maria Koziebrodzka i dr Łukasz Kamiński przekazali na ręce rektora Uniwersytetu Wrocławskiego, prof. Przemysława Wiszewskiego list prof. Stanisława Hartmana związany z wydarzeniami Marca ’68. O liście poza środowiskiem matematycznym, wiedzieli tylko nieliczni. Od dziś stanie się kolejnym cennym, dotychczas niecytowanym przez historyków źródłem.

Jak wiadomo prof. Stanisław Hartman, wybitny matematyk, prof. Uniwersytetu Wrocławskiego, był aktywnym uczestnikiem Marca, wspierającym studentów w ich proteście. W związku z tym jesienią nagle usunięto go z dnia na dzień z Uniwersytetu. Napisał wówczas piękny list do studentów, który odczytał podczas swojego ostatniego wykładu. List przez lata znany był jedynie w środowisku matematycznym - tylko z odpisu przechowywanego przez prof. Zbigniewa Jurka.

O liście nie wspomniał dotychczas żaden z historyków zajmujących się wydarzeniami Marca ’68.

Dr Łukasz Kamiński mówi: Nie wiedziano w ogóle, że zachował się oryginał listu, znano tylko odpis. Historycy zajmujący się Marcem ’68, w tym także ja, po prostu nie wiedzieliśmy, że tak cenny dokument jest znany. Jestem przekonany, że ten dokument wejdzie na stałe do publikacji o Marcu ‘68. Jest to dokument o przesłaniu uniwersalnym.

Jakiś czas temu okazało się, że oryginał listu znajduje się w USA. Zawiózł go tam jeden ze studentów profesora, który po Marcu wyemigrował - Aleksander (Alik) Wajnberg, który zresztą rzucił matematykę i został kardiologiem. Po latach Wajnberg przekazał list Christopherowi/Krzysztofowi Sąsiadkowi, który za zgodą córki profesora przekazuje go UWr.

List przekazała rektorowi Maria Koziebrodzka, żona Christofera Sąsiadka, w latach 80. XX w. działaczka Solidarności Walczącej.

Maria Koziebrodzka wspomina: Jeden ze studentów prof. Hartmana, Aleksander Wajnberg, wziął ten list i włożył do kieszeni. List wyemigrował z nim do Ameryki i przeleżał u niego wiele lat. Skontaktowaliśmy się z dziećmi profesora Hartmana, które potwierdziły autentyczność tego listu i zgodziły się, żeby przekazać do Uniwersytetowi Wrocławskiemu.

List prof. Stanisława Hartmana jest kolejnym cennym źródłem dotyczącym wrocławskich protestów studenckich w burzliwym roku 1968 r. W Archiwum Uniwersytetu Wrocławskiego znajduje się szereg materiałów na ten temat.  W marcu tego roku trafił do nas dokument zupełnie innego rodzaju… Ówczesny student matematyki, Błażej Koska, przekazał Uniwersytetowi kronikę protestów studenckich, którą zaczął pisać 12 marca, a skończył 8 kwietnia 1968 r.

Wydarzenia Marca ’68 są jednymi z filarów powojennej historii Uniwersytetu Wrocłąwskiego. W tamtych trudnych czasach nasza wspólnota akademicka – począwszy od studentów, skończywszy na wspierających ich wykładowcach, wśród których był prof. Hartman, po rektora Alfreda Jahna.

Rektor Uniwersytetu Wrocławskiego, prof. Przemysław Wiszewski, podkreśla: Marzec ’68 był dla Uniwersytetu Wrocławskiego okresem formującym. Odwołujemy się do niego w zasadzie cały czas. Wspominamy nie tylko odwagę naszych studentów i i wykładowców, ale też to, co co walczyli. Walczyli o wolność, równość traktowania, ale też o wolność prowadzenia badań naukowych. Zwłaszcza dziś jest to bardzo ważne, Ten list wyraźnie wskazuje, gdzie tkwią korzenie uniwersyteckiej wspólnoty – profesor, nie wygłasza płomiennych przemówień politycznych, ale pisze, że to nauka jest tym, co nas formuje.