Ponad 100 wydarzeń z okazji obchodów wrocławskiego Roku Tadeusza Różewicza!

3 Zobacz galerię

Nadanie jednemu ze skwerów imienia Poety, jam session, różnorodna prezentacja dorobku, nocne czytanie tekstów, specjalna strona internetowa czy wreszcie postawienie granitowej ławki w ulubionym miejscu Tadeusza Różewicza – to ledwie wycinek z bogatego programu, który Wrocław przygotował na 2021 rok. Bo to czas wyjątkowy. Otóż miejscy radni zdecydowali przed kilkoma miesiącami, że patronem roku 2021 zostanie ta wyjątkowa, związana z Wrocławiem postać. Obchody wystartują symbolicznie w 7. rocznicę śmierci artysty, 24 kwietnia, a kulminacja działań nastąpi jesienią, kiedy obchodzić będziemy 100. rocznicę jego urodzin.

- Stulecie urodzin Tadeusza Różewicza stało się pretekstem, by przypomnieć mieszkańcom naszego miasta o jego twórczości, ale także o nim samym i jego nierozerwalnym związku z Wrocławiem – mówi Jacek Sutryk, prezydent Wrocławia. - Tadeusz Różewicz to wybitny poeta, reformator teatru, Honorowy Obywatel Wrocławia, ale dla wielu z nas także sąsiad. Postać zarazem wielka i bardzo bliska. W tym szczególnym czasie chcemy się Tadeuszem Różewiczem podzielić. Jego poezją i pięknem, ważną częścią Wrocławia. Zamknięci przez pandemię, odcięci od wielu przestrzeni kultury, coraz częściej zostajemy zdominowani przez złe słowa i emocje. Wiem, że twórczość autora „Niepokoju” nie jest łatwa. Ma w sobie dużo szorstkich słów i diagnoz, ale może to dzięki nim okazuje się tak aktualna w trudnych czasach próby, kiedy sami mierzymy się z wyzwaniami w skali wcześniej dla nas niewyobrażalnej - dodaje.

W obchody roku zaangażowały się instytucje kultury, szkoły, organizacje pozarządowe a także sami mieszkańcy.

- Przed nami wiele różnych wydarzeń. Wystawy, działania performatywne, teatralne, publikacje, różnego rodzaju działania interdyscyplinarne – mówi Piotr Michałowski, koordynator Roku Różewicza we Wrocławiu. - Nie zapominamy, że rok 2021 to rok wielu niepewności związanych z pandemią. Mamy już plan na wypadek nawet najostrzejszych obostrzeń. Dlatego niezależnie od rozwoju pandemii, możemy i tak spodziewać się wielu różnorodnych wydarzeń.

Jedną z instytucji, która w tegorocznym programie poświęciła wiele miejsca Tadeuszowi Różewiczowi jest Instytut Grotowskiego.

- Ten rok proponuję zacząć spotkaniem wyjątkowym, bo poświęconym niedokonanej współpracy Tadeusza Różewicza i Jerzego Grotowskiego – mówi Jarosław Fret, pełnomocnik prezydenta ds. obchodów Roku Tadeusza Różewicza. - Chcemy przypomnieć fascynację Grotowskiego poematem „Złowiony” Różewicza.

Czego jeszcze mogą spodziewać się wrocławianie i wrocławianki? Teatr Capitol zorganizuje 24-godzinny performance na teatralnym Podwórku, będzie to częściowo improwizowany koncert z udziałem artystek i artystów. Będą to aktorki i aktorzy interpretujący wiersze poprzez deklamację lub śpiew oraz towarzyszący im improwizujący muzycy. Z kolei na wrocławskim Rynku stanie pawilon, symboliczny pokój poety, pełny jego osobistych pamiątek ze słynnej szuflady. Będzie on także okazją do zapoznania się z jego twórczością.

Pełne kalendarium wydarzeń: www.wroclaw.pl/rok-rozewicza/

Bio:

Tadeusz Różewicz (1921-2014); poeta, dramatopisarz, prozaik, scenarzysta filmowy. Jeden z najwszechstronniejszych i najbardziej twórczych kontynuatorów europejskiej awangardy literackiej, twórca własnej poetyki, inicjator teatru absurdu. Laureat wielu wyróżnień literackich, m.in. Nagrody Literackiej Nike (za tom Matka odchodzi), Europejskiej Nagrody Literackiej, wielokrotnie wymieniany jako kandydat do Nagrody Nobla. Podczas wojny walczył w oddziałach leśnych Armii Krajowej, odznaczony Krzyżem Armii Krajowej i Medalem Wojska Polskiego. Studiował historię sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim. Doktor honoris causa wielu polskich uczelni. Najchętniej tłumaczony polski poeta (jego utwory zostały przełożone na ponad 50 języków).

Radomszczanin, gliwiczanin i wrocławianin. Mąż Wiesławy, z którą spędził 75 lat; brat reżysera filmowego Stanisława i poety Janusza; ojciec, dziadek i pradziadek. Zakochany w Karkonoszach - zgodnie ze swoją ostatnią wolą spoczął obok Świątyni Wang w Karpaczu.

Wybrane wydarzenia w ramach obchodów Roku Tadeusza Różewicza we Wrocławiu (kwiecień – grudzień 2021) 

„Tu odbywa się karmienie słowem. Godzina karmienia: dziewiętnasta” – konferencja performatywna (Instytut im. Jerzego Grotowskiego) 

Tytuł konferencji nawiązuje do fragmentu tekstu Tadeusza Różewicza poświęconego spektaklowi „Apocalypsis cum figuris” Jerzego Grotowskiego. Spotkanie poświęcone będzie „rekonstrukcji” wspólnego zamysłu artystycznego wybitnych wrocławian, a mającego na celu przygotowanie przez Teatr Laboratorium przedstawienia opartego na tekstach Poety.

Termin: 10 maja 2021 r. 

6. Międzynarodowy Festiwal Poezji Silesius (Wrocławski Dom Literatury).

W tym roku jednym z patronów festiwalu jest Tadeusz Różewicz. W ramach działań festiwalowych pojawią się m.in. pieczątki z wierszami Poety na chodnikach oraz specjalna „scenografia” Zaułka Solnego. Dzieła Tadeusza Różewicza będą również prezentowane w przestrzeni publicznej, m.in. na wiatach przystankowych. Ponadto, w każdym dniu festiwalowym odbędzie się jedno wydarzenie odwołujące się do twórczości Tadeusza Różewicza.

Termin: 17-23 maja 2021 

„Szara strefa – rzecz o Tadeuszu Różewiczu i Eugeniuszu Gecie-Stankiewiczu” - wystawa i wydanie katalogu (Strefa Kultury Wrocław) 

Prezentacja prac stworzonych przez Tadeusza Różewicza i Eugeniusza Geta-Stankiewicza oraz publikacja katalogu przedstawiającego ich współpracę. Kuratorem wystawy jest Marek Stanielewicz.

Termin: maj/czerwiec 2021 r., Domek Miedziorytnika. 

„Bohater.dok” (Stowarzyszenie Garaże Kultury)

Projekt, w którym za pomocą technik teatru dokumentalnego powstanie portret dzisiejszego everymana – człowieka szarego, przeciętnego, „każdego” – stworzony na podstawie wywiadów, badań terenowych i pracy dramaturgicznej. Efektem będzie osiem spektakli – części mozaiki twórczo nawiązujących do dzieł Różewicza i do różewiczowskiego bohatera. W przedsięwzięciu weźmie udział 40 artystów: aktorów, debiutujących i doświadczonych reżyserów, muzyków i ekspertów. Projekt jest częścią programu „Teatr na faktach”.

Termin: czerwiec–październik 2021 r. 

„Tadeusz Różewicz i inni” – wystawa autorska Elżbiety Wernio (Muzeum Miejskie Wrocławia)

Wystawa scenografii m.in. ze spektakli „Pułapka”, „Kartoteka”, „Stara kobieta wysiaduje”, których autorką jest prof. Elżbieta Wernio – kierowniczka Katedry Scenografii na Wydziale Architektury Wnętrz i Wzornictwa Akademii Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu. Jej dorobek jako scenografki obejmuje (od 1983 r.) ponad 70 realizacji w polskich teatrach dramatycznych, teatrze telewizji i filmach muzycznych.

Termin: 11 czerwca – 10 października 2021 r., Muzeum Teatru im. H. Tomaszewskiego. 

Nadanie imienia Tadeusza Różewicza skwerowi u zbiegu ulic Powstańców Śląskich i Sztabowej (Urząd Miasta Wrocławia)

Na zrewitalizowanym zieleńcu utworzona zostanie scena plenerowa, a sama modernizacja skweru obejmie także remont ciągów komunikacyjnych i oświetlenia.

Termin:  lipiec 2021 r. 

Dzień Różewicza (Centrum Historii „Zajezdnia”)

Wydarzenie w ramach międzynarodowego projektu „Remembrance and Future Forum”. Spotkanie wspomnieniowe z abp. Alfonsem Nossolem i z Richardem Demarco pt. „Art and healing of war wounds – Demarco, Kantor, Różewicz”.

Termin: lipiec 2021 r. 

„Szuflada Różewicza” – wystawa (Centrum Historii „Zajezdnia”)

Wystawa czasowa osnuta wokół osobistych pamiątek Różewicza ze zbiorów Centrum Historii „Zajezdnia”. Ekspozycja mająca symboliczną formę pokoju poety ukaże zawartość jego „szuflady” i będzie pretekstem do przypomnienia jego twórczości.

Realizacja: lipiec–sierpień 2021 r., Rynek Wrocławski 

„24’21 Różewicz” – 24-godzinne Różewiczowskie Jam Session (Teatr Muzyczny „Capitol”)

Różewiczowskie w duchu i stylu, poetycko-muzyczne spotkanie, rodzaj jam session z wykorzystaniem wierszy i poematów Tadeusza Różewicza. W ciągu 24 godzin, od południa 2 października do południa dnia następnego, na teatralnym Podwórku, czyli zadaszonym patio, odbędzie się nieprzerwany, częściowo improwizowany koncert z udziałem artystek i artystów. Będą to aktorki i aktorzy interpretujący wiersze poprzez deklamację lub śpiew oraz towarzyszący im improwizujący muzycy. Co pół godziny na scenie pojawi się nowy muzyczno-aktorski tandem, stanowiący świeżą inspirację dla wciąż zmieniającego się składu zespołu muzycznego.  Kolejne pary wniosą twórczą, inspirującą różnorodność, ich spotkanie na scenie będzie intrygujące w formie, poetycko ulotne, prowokujące publiczność do refleksji, budzące emocje.
Realizacja: 2-3 października 2021 r., patio Teatru Muzycznego „Capitol”. 

„wtw://zawsze_różewicz” (Wrocławski Teatr Współczesny)

W ramach projektu planowanych jest pięć wydarzeń performatywnych stworzonych na podstawie sztuk teatralnych i innych tekstów Tadeusza Różewicza. Każde z nich zostanie zaprezentowane dwukrotnie: wieczorem dla widzów dorosłych, zaś przed południem dla młodzieży. Pokazy przedpołudniowe będą każdorazowo połączone z warsztatami teatralnymi. Realizacja wydarzeń zostanie powierzona reżyserom w trybie konkursu.
Termin: 4-9 październik 2021 

„Złowione” (Centrum Sztuk Performatywnych – Piekarnia)

Projekt wynika bezpośrednio z próby przywołania niezrealizowanego zamysłu przygotowania przez Jerzego Grotowskiego spektaklu na podstawie poematu „Złowiony” Tadeusza Różewicza.

Premiera: 7–8 października 2021 r. 

„Zawsze Fragment” – przegląd teatralny (Instytut im. Jerzego Grotowskiego)

Prezentacja fragmentów (monologów, mikrokompozycji oraz scen ze spektakli) rozrzuconych po „nieteatralnych” przestrzeniach Wrocławia, takich jak: przejścia podziemne, kawiarnie, centra handlowe czy parkingi.

Prezentacjom towarzyszyć będą spektakle mistrzowskie przygotowane na podstawie poematów Tadeusza Różewicza: „Duszyczka” w reżyserii Jerzego Grzegorzewskiego (Teatr Narodowy w Warszawie), „Odchodzi” Sceny Plastycznej KUL w reżyserii Leszka Mądzika oraz wznowiony spektakl lalkowy „Śmieszny staruszek” wg koncepcji Wiesława Hejny.

Termin: październik 2021 r. 

Weekend Tadeusza Różewicza (Wrocławski Teatr Lalek)

Pedagogiczno-teatralny Weekend Tadeusza Różewicza, na który złożą się bezpłatne warsztaty teatralne dla różnych grup wiekowych, przygotowane przez reżyserkę Martę Streker i dramatopisarkę Agnieszkę Wolny-Hamkało, prowadzące młodzieżową grupę teatralną WTL „Robimy”.

Termin: 23-24 października 2021 r. 

Ławka – rzeźba kamienna (Muzeum Miejskie Wrocławia)

Ustawienie granitowej ławki w ulubionym miejscu Tadeusza Różewicza w Parku Południowym, gdzie powstawały koncepcje jego utworów, a nawet całe teksty poetyckie.

Realizacja: do października 2021 r. 

Nocne czytanie tekstów Tadeusza Różewicza (Centrum Historii „Zajezdnia”)

Do czytania tekstów Poety zaproszeni zostaną artyści, włodarze miasta, ludzie kultury. Wydarzenie odbędzie się w godzinach wieczornych i będzie transmitowane w internecie.

Termin: październik 2021 r. 

Wydanie „Przewodnika” po Wrocławiu (Wrocławski Dom Literatury)

Ilustrowany "Przewodnik" zostanie zaprojektowany w taki sposób, by mógł służyć również jako pomoc dydaktyczna i atrakcja turystyczna – część z miejsc, o których „opowie” tekstami Różewicza, zostanie zaaranżowanych scenograficznie. Autorem „Przewodnika” będzie Wojciech Browarny, a unikatową wartością tego wydawnictwa - znaczna liczba materiałów do tej pory niepublikowanych.
Termin: październik 2021 r. 

„Kartoteka rozrzucona w obiektywie” – wydanie albumu (Wrocławski Dom Literatury)

Publikacja prezentująca fotografie Adama Hawałeja wykonane w czasie otwartych prób z publicznością, które Tadeusz Różewicz prowadził na Scenie Kameralnej Teatru Polskiego w 1992 r. Premierze będzie towarzyszyła wystawa zdjęć z albumu w Galerii w Oknie, w Klubie Proza.

Termin: październik/listopad 2021. 

„Przekład” – tłumaczenie utworów Tadeusza Różewicza na polski język migowy na żywo (Wrocławski Teatr Współczesny)

Działanie teatralne skierowane do widzów zarówno słyszących, jak i niesłyszących, gdzie plan operowania językiem migowym stanie się również planem pantomimicznej akcji teatralnej. Pomysłodawcą projektu jest Wojciech Ziemilski.
Premiera: 20 listopada 2021 r. 

„Z Tadeuszem Różewiczem - rok pierwszy” (Miejska Biblioteka Publiczna)

Cykl wydarzeń związanych z nadaniem Miejskiej Bibliotece Publicznej imienia Tadeusza Różewicza, m.in.: 

– „Przystanek Wiersz. Tadeusz Różewicz” – 5 spotkań z wierszami Tadeusza Różewicza

– „Gesty Poety w interpretacji aktorów Wrocławskiego Teatru Pantomimy” – zbiór kilku etiud pantomimicznych inspirowanych fotografiami portretowymi Tadeusza Różewicza

– „Zabierz sobie wiersz” – akcja polegająca na umieszczeniu wybranych wierszy Poety na zakładkach, które Czytelnicy będą mogli zabrać ze sobą do  domu

– „Posłuchaj Poety” – audiobook pt. „Tadeusz Różewicz czyta swoje wiersze” będzie można odsłuchać w wybranych filiach MBP

– Wystawa prac plastycznych wyróżnionych w konkursach międzyszkolnych, realizowanych przez Szkołę Podstawową nr 77 im. Tadeusza Różewicza we Wrocławiu

– Autograf Poety w formie neonu – autograf Tadeusza Różewicza wskazany przez wnuczkę Poety, Julię Różewicz, zostanie zamieszczony w formie neonu na fasadzie budynku Głównej siedziby Miejskiej Biblioteki Publicznej we Wrocławiu przy ul. Sztabowej 98.