Kamieniec Ząbkowicki: Po siedmiu latach ukończono konserwację dwóch ołtarzy

39 Zobacz galerię

Po siedmiu latach prac udało się ukończyć konserwację dwóch ołtarzy Matki Bożej Bolesnej i św. Bernarda z południowego ramienia transeptu kościoła parafialnego pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i św. Jakuba Starszego, dawnego kościoła cystersów w Kamieńcu Ząbkowickim.

Ołtarze powstały pomiędzy 1708 i 1712 r. na zlecenie opata Gerharda Woiwody. Są dziełem najwybitniejszych artystów tego czasu, przedstawicieli tzw. śląskiej maniery barokowej, rzeźbiarza Christopha Johanna Königera (zm. po 1712 r.), rzeźbiarza Thomasa Weissfelda (ok. 1670-1721 r.) oraz malarza Kryštofa Liški (1650-1712 r.). Trójnawowy kościół halowy posiada bogate wyposażenie o wybitnej wartości artystycznej, choć wydaje się ono „gubić” w tej monumentalnej przestrzeni.

Ołtarz matki Bożej Bolesnej został wykonany został przez T. Weisffelda w 1712 r., artysta otrzymał za niego honorarium w wysokości 262 talarów i 18 groszy. Ołtarz posiada dwukondygnacyjną strukturę architektoniczną - dolną kondygnacje stanowi mensa na podeście i rozbudowana strefa cokołowa. W części środkowej znajduje się figura Matki Bożej Bolesnej w asyście aniołów ustawionych pomiędzy kolumnami z kapitelami kompozytowymi dźwigającymi belkowanie. Zwieńczenie tworzy Trójca Święta z glorią promienistą w otoczeniu aniołów i putt.

Ołtarz św. Bernarda wykonał Ch. J. Königer, a obraz namalował K. Liška w latach 1708-1710 za kwotę 260 talarów. Ołtarz ten pierwotnie stał przy filarze pod łukiem tęczowym. Posiada on dwukondygnacyjną strukturę architektoniczną, gdzie dolną kondygnacje stanowi mensa na podeście i rozbudowana strefa cokołowa. W części środkowej znajduje się obraz przedstawiający Wizję św. Bernarda, który przyklęka przed Matką Boską trzymającą Dzieciątko. Obraz w otoczeniu rzeźbionych figur proroków (Jeremiasza, Eliasza, Archosa i Daniela) ustawionych pomiędzy kolumnami z kapitelami kompozytowymi dźwigającymi belkowanie. W zwieńczeniu obraz przedstawiający Św. Humbelindę, która była siostrą św. Bernarda z Clairvaux (obraz wyszedł spod pędzla współpracownika Liški) oraz figury przedstawiające św. Dorotę i św. Barbarę. Na belkowaniu putta trzymające narzędzia Męki Pańskiej. Zwieńczenie dopełnia figura Anioła.

Stan techniczny obu ołtarzy przed konserwacją był bardzo zły. Elementy drewniane były mocno porażone biologicznie, część z nich utraciła zupełnie integrację strukturalną, w tym elementy nośne konstrukcji ołtarza. Groziło to ich spadaniem, a wręcz możliwością zawalenia się ołtarzy. Ponadto w ramach wcześniejszych ingerencji ołtarze były przemalowane, co zakłócało ich odbiór wizualny.

W roku 2014 rozpoczęto prace konserwatorskie (mgr D. Drabik-Wójtowicz i mgr R. Wójtowicz), które prowadzono systematycznie w kolejnych latach, do ich zakończenia w roku bieżącym. Prace finansowało Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego i Dolnośląski Wojewódzki Konserwator Zabytków.

Wśród wyposażenia kościoła są też dzieła najwybitniejszego malarza epoki baroku na Śląsku. W roku 1704 Michael Willmann otrzymał zlecenie od Gerharda Woiwody – opata klasztoru cysterskiego w Kamieńcu Ząbkowickim na namalowanie kilkunastu obrazów ołtarzowych. Niestety, artysta zmarł dwa lata później, a przed śmiercią zdołał wykonać obrazy jedynie do ołtarza głównego (Wniebowzięcie NMP i Trójca Święta) oraz obraz do ołtarza bocznego z kaplicy św. Józefa przedstawiający Św. Rodzinę. Ten ostatni obraz zaginął. Wdowa po malarzu – Helena Willmann wezwała z Pragi swego syna i pasierba Willmana - Kryštofa Liškę, aby dokończył jego zlecenia, w tym kamienieckie. Realizacja zlecenia została wznowiona w 1708 r. w warsztacie w Lubiążu.

Zespół klasztorny cystersów oraz zespół zamkowo-parkowy w Kamieńcu Ząbkowickim posiadają wartości kwalifikujące do uznania za Pomnik Historii i taki wniosek został przez Gminę Kamieniec Ząbkowicki złożony.

Dolnośląski Wojewódzki Konserwator Zabytków