Olga Tokarczuk: pierwsze spotkanie po Noblu

wtorek, 22.10.2019 11:25 75700 106

Na przestrzeni dwudziestu ostatnich lat pisarka Olga Tokarczuk trzykrotnie spotkała się z czytelnikami w Dzierżoniowie. Podczas spotkań opowiadając o literaturze częstowała także sosem pieczarkowym czy odpierała zarzuty o antypolskość. Noblistkę wspomina też jej przyjaciel, poeta i krytyk literacki Karol Maliszewski, z którym wspólnie organizują noworudzki Festiwal Góry Literatury:

- Spotykałem ją często w Nowej Rudzie, kiedy jadła zupę w barze, grzebała w ciuchach w miejscowym lumpeksie czy szła załatwić sprawę w urzędzie. Znam każdą linijkę jej prozy. Na pewno będzie teraz bardziej w podróży niż kiedykolwiek wcześniej, ale Nagroda Nobla jej nie zmieni.

Na pierwszej konferencji prasowej z noblistką, 21 października w Klubie Proza Wrocławskiego Domu Literatury, ogłoszono powołanie Fundacji Olgi Tokarczuk, mającej wspierać innych twórców.   

Tort z muchomora: jeść powoli, czekać

Po raz pierwszy Olga Tokarczuk przyjeżdża na spotkanie autorskie do Dzierżoniowa 30 września 1999 roku - „Prawiek i inne książki” z cyklu „Portret...”. Widzowie mogli wówczas obejrzeć monodram „Marek Marek”, w wykonaniu Adama Wnuczko z Teatru Wierszalin. Było to przedstawienie premierowe, prapremiera odbyła się w Supraślu, w siedzibie Teatru Wierszalin.

Olga Tokarczuk z Janem Peszkiem w Dzierżoniowie w 1999 roku

Premierowo wystawiono również spektakl Teatru Telewizji pt. „E.E.” w reżyserii Marii Zmarz-Koczanowicz. W spotkaniu oprócz pisarki uczestniczyli zaprzyjaźniony z Olgą Tokarczuk krytyk literacki Karol Maliszewski, który poprowadził spotkanie, a także aktor Jan Peszek. Szczególną atrakcją był przygotowany przez DOK, a serwowany czytelnikom przez samą pisarkę sos z pieczarek, nawiązujący do przepisu na muchomora w śmietanie i tortu z muchomora z książki „Dom dzienny, dom nocny”.

TORT Z MUCHOMORA CZERWONEGO
Trzy dojrzałe, barwne kapelusze muchomora, 2 i pół szklanki cukru pudru, 5 żółtek, kostka masła, cytryna, dwie łyżki rumu. Kapelusze skropić rumem. Utrzeć żółtka z dwiema szklankami cukru pudru i masłem. Dodać drobno posiekaną skórkę z cytryny. Przekładać kapelusze masą. Czerwony kropkowany wierzch tortu oblać lukrem zrobionym z reszty cukru pudru i soku cytrynowego. 
Jeść powoli. Czekać.

W 2003 roku pisarka odwiedza Dzierżoniów po raz drugi. Przyjeżdża na wieczór autorski w Pegazie, 20 lutego, w ramach organizowanej co roku Stajni Poetyckiej. W programie "Szkic do spektaklu wg powieści Olgi Tokarczuk" Teatru Antrakt z Wałbrzycha. Gościem jest także reżyserka Maria Zmarz-Koczanowicz.

Olga Tokarczuk z reżyser Marią Zmarz-Koczanowicz w 2003 roku w Dzierżoniowie

Nie mam biografii, moje życie jest rozrzucone po książkach

- Bardzo długo starałam się o spotkanie z pisarką, dzwoniłam, napisałam e-mail, ale nie było odpowiedzi. Wreszcie udało mi się z nią porozmawiać po spotkaniu dla młodych twórców w ramach Festiwalu Góry Literatury w Nowej Rudzie – wspomina polonistka Jolanta Maniecka, pracująca w Dzierżoniowskim Ośrodku Kultury. Dzięki tamtej rozmowie we wrześniu 2016 roku Tokarczuk szlakiem spotkań autorskich po wydaniu „Ksiąg Jakubowych” po raz trzeci odwiedziła Dzierżoniów.

- W pisaniu Olgi Tokarczuk jestem zakochana od dawna. Cenię ją niesamowicie za narrację i stworzenie pewnego klimatu. Książka "Prawiek i inne czasy" wywarła na mnie ogromne wrażenie, dotyka sacrum. Dzierżoniów też może być Prawiekiem - uważa Jolanta Maniecka. 

Podczas spotkania pojawiły się wątki o mitach, feminizmie, historii, literaturze. Olga Tokarczuk ukończyła psychologię, pracowała też jako psychoterapeutka, i zapytana, czy zdobyta wiedza akademicka "przydaje się" przy pisaniu książek, odpowiedziała, że wykształcenie może pomagać w rozumieniu ludzi. Zaskoczyła jednak wyznaniem:

- Wrażliwy czytelnik widzi mnie jak na dłoni, aż drżę na myśl o tym, choć z drugiej strony nigdy nie jestem wprost. Ja nie mam biografii, moje życie jest rozrzucone po moich książkach, to prawdziwe, codzienne, jest bardzo banalne – mówiła wówczas pisarka.

Największym objawieniem była dla niej swego czasu lektura dzieł Freuda. Przeżyła wtedy szok związany z jego metodą pracy opierającą się na nieustannej gotowości do interpretacji życia i zachowań człowieka, braku zaufania do tego, co się widzi, doszukiwaniu się głębszych znaczeń. W jej domu rodzinnym zawsze dużo się czytało.

- "Podróż ludzi księgi" jest powieścią złożoną z tego wszystkiego, co przeczytałam. Dopiero potem zaczęłam wyrażać siebie. Ktoś, kto nie czytał w dzieciństwie, nie mógłby być pisarzem. Tej wyrwy w rozwoju wrażliwości, wyobraźni i znajomości ludzi nie da się niczym zastąpić. Moje początki nie były łatwe. Pamiętam, jak po długiej ciszy pojechałam w końcu odebrać swój rękopis z jednego z warszawskich wydawnictw. Pracownica zaprowadziła mnie do sali, gdzie na półkach leżały setki takich rękopisów i poleciła: "proszę sobie znaleźć". Oczywiście nie udało mi się go odszukać i zrozumiałam wtedy dość intensywnie, że ludzi piszących, takich jak ja, jest bardzo dużo. Komu się uda, a komu nie? - zapytała retorycznie dodając, że od lat analizując źródła historyczne zastanawia się nad tym, jak mało kobiet trafia do historii. Piszą poezje, działają w kulturze, a potem znikają.

    Spotkanie autorskie w 2016 roku prowadzone przez Jolantę Maniecką

Nie będziemy zdrowym społeczeństwem chowając trupa w szafie

Olga Tokarczuk musiała wówczas także stawić czoła argumentom osób zarzucających jej szkalowanie historii Polski w książce historycznej "Księgi Jakubowe".

- Pańszczyzna była systemem niewolniczym, jest na to ogromna liczba dokumentów, a jeśli ktoś zaprzecza pogromom Żydów w Polsce... Nigdy nie będziemy zdrowym społeczeństwem, dopóki będziemy chować trupy w szafie. Po publikacji książki grożono mi nawet śmiercią, ale nie cofnęłabym ani słowa. Na podobnej zasadzie jak człowiek, także społeczeństwo podlega psychoterapii. Głośne mówienie o popełnionych błędach odkrywa i niweluje źródło cierpienia, pozwala się uleczyć i iść do przodu. Pisząc "Księgi Jakubowe" opierałam się na źródłach historycznych, niektóre dialogi, jak ten pomiędzy dwoma odłamami Żydów, są wręcz przepisane. Jestem zbyt inteligentna, by w takich okolicznościach puścić wodze wyobraźni.

Na podstawie kryminału "Prowadź swój pług przez kości umarłych" – o walce starszej pani z legalnymi w świetle prawa mordercami powstał film w reżyserii Agnieszki Holland. Ujęcia kręcono w Kotlinie Kłodzkiej, jedną z ról (listonosza) odtwarza pochodzący z Dzierżoniowa aktor Sebastian Pawlak.

Olga Tokarczuk zdradziła wówczas także, że pracuje nad powieścią o Dolnym Śląsku, której akcja toczy się między innymi w tajemniczej scenerii Gór Sowich, w Bielawie oraz Dzierżoniowie.

- Fascynuje mnie okres po 1946 roku, kiedy po wojnie trzeba było na tych obcych ziemiach zbudować społeczeństwo od podstaw, z kompletnego niebytu w poniemieckiej, niezrozumiałej przestrzeni. Tygiel wielokulturowy – Polacy z Kresów, ocaleli z Holokaustu Żydzi, którzy przyjeżdżali zza Uralu, gdzie przeżyli wojnę - opowiadała wówczas.

Zaglądaliśmy wzajemnie do swoich tekstów

Poeta i krytyk literacki Karol Maliszewski pamięta Olgę Tokarczuk z 1991 roku, jeszcze przed wydaniem pierwszej książki. Pisała wtedy wiersze i opowiadania. Zorganizował spotkanie literackie w czytelni noworudzkiej biblioteki. Przyszło dziewięć osób. Olga przyjechała autobusem.

- Drobna, nieśmiała, niepozorna. Ale kiedy otworzyła usta, mówiła rzeczy konieczne, trafiała w punkt, na tle innych wydawała mi się jakimś niesamowitym zjawiskiem. Nie spotkałem wcześniej nikogo takiego. Wtedy uważała, że powinna przestać pisać wiersze, bo są lepsi – wspomina Karol Maliszewski.

W 1989 roku, jako redaktor działu literackiego w „Niezależnym Słowie”, zorganizował konkurs literacki. Olga Tokarczuk przysłała krótkie poetyckie prozy, gęste, z mocno zmetaforyzowanymi opisami, o specyficznym sposobie narracji, który jest jej znakiem rozpoznawczym do dziś. Otrzymała pierwszą nagrodę do spółki z poetą Krzysztofem Śliwką. Na I Noworudzkich Spotkaniach z Poezją jako jedyna miała prawo czytać prozę.

- Szukała domu na wsi, Wałbrzych przytłaczał ją, chciała uciec. Poprosiła mnie o pomoc, bo w gazecie prowadziłem dział z ogłoszeniami. Udało się znaleźć dom na uboczu, wybrała doskonałe miejsce do schowania się przed światem. Ukoronowaniem tego okresu są „Prawiek i inne czasy”, Dom dzienny, dom nocny”. Szukała odludzia, ale jako osoba otwarta i kontaktowa, nie potrafiłaby uciec do końca. Zawsze była obecna w życiu lokalnej społeczności, reagując na to, co się we wsi dzieje: festyny, akcje pomocy, renowacje okolicznych kapliczek. Spotykałem ją wówczas często w Nowej Rudzie, kiedy jadła zupę w barze, grzebała w ciuchach w miejscowym lumpeksie czy szła załatwić sprawę w urzędzie. Zaprzyjaźniliśmy się. Zaglądaliśmy wzajemnie do swoich tekstów, żywo je komentując. Bardzo często była pierwszą czytelniczką moich tekstów. Zatrudniła mnie potem jako recenzenta wewnętrznego w swoim wydawnictwie Ruta. Spełniała swoje marzenie: mogła wydawać książki odrzucane przez inne wydawnictwa. Gust mamy podobny, więc do kłótni nie dochodziło, ufała moim opiniom i wyborom.

Myślałem, że świat dojrzeje do tego Nobla za jakieś dziesięć lat

Naturalną koleją rzeczy, pierwsze spotkania autorskie pisarki zawsze organizowano tradycyjnie w czytelni noworudzkiej biblioteki. Olga Tokarczuk czuła się związana z miejscem, w którym stawiała pierwsze literackie kroki. W 2015 roku wspólnie z Karolem Maliszewskim zaczynają prowadzić Festiwal Góry Literatury. Akcje edukacyjne, debaty, koncerty, panele, pokazy i spotkania organizowane są głównie w Nowej Rudzie, Ludwikowicach Kłodzkich, Wałbrzychu. Przyszłoroczną edycję festiwalu także mają współprowadzić, choć Karol Maliszewski zdaje sobie sprawę, jak Nobel zmieni życie jego przyjaciółki.

- Na pewno teraz Olga będzie bardziej w podróży niż kiedykolwiek wcześniej. Ten wybór Szwedzkiej Akademii wskazuje, że to kobiece spojrzenie jest absolutnie potrzebne, a ratując świat możemy wspierać się taką literaturą. Myślałem, że świat dojrzeje do tego za jakieś dziesięć lat, ale to dzieje się już teraz. W jej spieraniu się o kształt świata nigdy nie było męskiej agresji, raczej uczyła, jak patrzeć inaczej na życie, na kobiety, na porządek społeczny i historię. Jestem wzruszony tą nagrodą, bo to nieporównywalne z niczym innym uczucie. Czytałem każdą linijkę tej prozy, jest mi niezwykle bliska, zresztą jak wielu ludziom na naszej noworudzkiej ziemi. Zdaję sobie sprawę, że teraz świat nam Olgę ukradnie. Może dojść do zatracenia intymności, do brutalnego wejścia w jej życie i burzenia spokoju koniecznego, by dalej tworzyć. Natomiast o jej pracowitość, energię i talent jestem zupełnie spokojny. Spodziewajmy się nowych, wspaniałych owoców.

We Wrocławiu powstała Fundacja Olgi Tokarczuk

Na konferencji prasowej 21 października w Klubie Proza Wrocławskiego Domu Literatury noblistka komentując zamieszanie wokół nagrody wyznała, że nie może się doczekać, kiedy zaszyje się znowu w samotności, by móc kontynuować pisanie. Wydanie nowej książki, która jak określiła pisarka - "zaskoczy wszystkich" zaplanowano na przyszły rok.

- Chciałabym, żeby Polacy czytali dużo, jak na przykład Czesi. Zdaję sobie jednak sprawę, że literatura, powieść jest wyrafinowanym sposobem komunikacji. Trzeba mieć określone kompetencje, żeby go zrozumieć. Bardziej chodziłoby więc o jakość czytania, o przełożenie myśli i przeżyć wiążących się z czytaniem na życie zewnętrzne, relacje międzyludzkie, umiejętność interpretacji zdarzeń i poziom kultury.  Literatura daje nam możliwość zmiany perspektywy. Odwrotnie niż media, dążące do stworzenia wspólnej perspektywy poprzez uproszczenia, literatura pokazuje, że rzeczywistość może być oglądana z różnych stron, te perspektywy się różnią. Są tak samo uprawnione i nie powodują pójścia na wojnę. Dobra powieść daje nam możliwość życia życiami innych ludzi, doświadczania świata, który już przeminął albo go jeszcze nie ma. Dla psychiki człowieka to nieprawdopodobnie ważne. Porzucamy własne ego, kontrolujemy jego rozrost. Wydaje mi się, że jest jakiś statystyczny związek pomiędzy wielkim ego a nieczytaniem.

Podczas spotkania ogłoszono powołanie Fundacji Olgi Tokarczuk, mającej wspierać pisarzy i tłumaczy literatury. W zamierzeniach fundacja "ma stać się przestrzenią dla międzynarodowej rozmowy o możliwościach literatury w diagnozowaniu świata widzialnego i niewidzialnego, w opisywaniu rzeczywistości, w której niebezpiecznie szybko narastają nastroje ksenofobiczne i nacjonalistyczne, wreszcie przestrzenią dedykowaną rozmowie o sztuce i człowieku jako części natury. Ma stać się miejscem spotkań autorów i tłumaczy z całego świata, zajmować się programami edukacyjnymi, stypendialnymi czy rezydencyjnymi". Na siedzibę fundacji decyzją prezydenta Wrocławia Jacka Sutryka przeznaczono ważny pod kątem historii literatury budynek - willę Marii i Tymoteusza Karpowiczów przy ul. Krzyckiej 29. 

Konferencja prasowa w Klubie Proza Wrocławskiego Domu Literatury

 Aneta Pudło-Kuriata

W tekście wykorzystałam fragmenty mojego artykułu „Pisarz bez biografii” dla Tygodnika Dzierżoniowskiego z 2016 roku oraz zdjęcia archiwalne ze spotkań autorskich z Olgą Tokarczuk z kroniki Dzierżoniowskiego Ośrodka Kultury.

Przeczytaj komentarze (106)

Komentarze (106)

M.KK niedziela, 01.12.2019 06:21
Zachowanie ? po pierwszym posiedzeniu sejmu ? tyle pomyj a...
Halny czwartek, 14.11.2019 20:13
Zachowanie, po zlekceważeniu zaproszenia na pierwsze posiedzenie nowego sejmu i...
cysto prawda czwartek, 24.10.2019 23:36
Fetowana obecnie pisarka Olga Tokarczuk znana jest głównie z nienawiści...
Arek sobota, 26.10.2019 21:54
Boli, bo pisze prawdę. Mówi Ci coś Pogrom Kielecki, sprzedawanie...
gzk czwartek, 07.11.2019 00:21
Gdyby nie Żołnierze Wyklęci to pisałbyś cyrylicą. Swoją drogą wielu...
poniedziałek, 28.10.2019 07:27
Winy niewielkiej części polaków przypisujesz całemu narodowi. Tak tylko postępowali...
wtorek, 22.10.2019 12:12
Rozdają te noble komu popadnie
wtorek, 22.10.2019 12:50
A kaczemu bobkowi dać nie chcą...
xyz wtorek, 22.10.2019 13:15
To akurat nobilitacja. Wielu innym też nie chcieli dać. Na...
wtorek, 22.10.2019 15:50
A dlaczego temu panu mieli by dać ? Za samo...
wtorek, 22.10.2019 20:10
A za co dostał Obama, za nicnierobienie jeszcze przed objeciem...
wtorek, 22.10.2019 20:16
Hitlerowi i Stalinowi też nie dali...
środa, 23.10.2019 08:23
I np. Jaserowi Arafatowi też dali nobla... ta nagroda od...
wtorek, 22.10.2019 16:33
Kaczy bobek...czekaj czekaj...to mowisz o tym smiesznym gosciu co juz...
wtorek, 22.10.2019 16:36
Wszyscy razem wzięci mający za sobą cały Eurokołchoz,ruską i niemiecką...
wtorek, 22.10.2019 20:17
kaczy kał to ten co dyma swój elektorat za miskę
Tygrysek środa, 30.10.2019 09:42
Przemyślenia, po przeczytaniu dzieł noblistki?
środa, 23.10.2019 08:58
Ja ci powiem tak...chocby nawet i za miske ryżu,to i...
andy nr piątek, 01.11.2019 07:55
Kaczy bobek dobrze wyczuł , że w najlepszym sorcie tkwi...
środa, 23.10.2019 19:01
z wszystko co dali zapłacisz podwójnie,potrójnie ,może i poczwórnie ,nie...
środa, 23.10.2019 20:43
Ta i jeszcze internety zbiorą jak twierdziła przed wyborami Ostaszewska....
czwartek, 24.10.2019 02:16
pisowcy lubią sortować ,wszyscy muszą być równie ograniczeni jak wy?
czwartek, 24.10.2019 23:08
jasne ze nie swoje, tylko te zabrane od złodziei
Waleria matka boska okienna. wtorek, 29.10.2019 17:26
Nie wiem czy wiesz ale tak jak to się zachowuje...
... środa, 30.10.2019 07:57
W Nowej Rudzie chcą tej kobiecie zabrać honorowe obywatelstwo miasta...
wtorek, 22.10.2019 20:24
zauważcie jak pisowcy z nieprzychylnych sobie ,inaczej myślących ,mądrzejszych robią...
Anka wtorek, 29.10.2019 15:42
Nie, nie zauważyliśmy, jak tak dobrze się przyjrzeć danym ,...
Waleria matka boska okienna. wtorek, 29.10.2019 17:19
Czy ja coś pisałem, że jestem jakimś lepszym elektoratem...
PiSowcy wtorek, 22.10.2019 20:58
Z wrogów Polski (i zdrajców...bo zdrajca tez jest wrogiem) nie...
środa, 23.10.2019 04:35
pisowskie konfabulacje i demagogia ,otaczacie się pisowcy kłamstwem i w...
środa, 23.10.2019 07:44
Ja myśle,że jak ludzie będący w mniejszosci i mówiący,że walczą...
środa, 23.10.2019 07:48
większość Polaków nie głosowała na pis ,gdyby nie ordynacja pis...
środa, 23.10.2019 08:39
W Senacie również wygrał PiS chciałbym zauważyć a ordynacja zawsze...
środa, 23.10.2019 18:57
powtarzam jeszcze raz większość Polaków w wyborach nie poparła pisuaru,...
środa, 23.10.2019 08:53
I teraz takie gadanie. "jak bysmy zmienili ordynacje wyborcza (ktora zawsze...
MMK poniedziałek, 28.10.2019 10:46
Metoda przeliczania głosów na mandaty nie była zawsze taka sama....
środa, 23.10.2019 07:45
pisowskie eseje to dla pisowskiej cebuli
czwartek, 24.10.2019 18:07
a skad ty to wiesz ,ze jestes madrzejszy od pisowcow...
jz piątek, 25.10.2019 23:10
ich wściekłość na noblistkę wzięła się od odwrotnej numeracji stron...
Waleria matka boska okienna. wtorek, 29.10.2019 12:07
Przeginasz ! Wymienić ci jakie wykształcenie mają zwolennicy twojej opcji...
wtorek, 22.10.2019 14:36
Szlysze Tokarczuk Tokarczuk...Nobel...mysle "fajnie"...Ale juz wtedy cos mi nie grało,bo...
wtorek, 22.10.2019 16:01
Jakaś pisarka z Polski? O której w życiu nie słyszałem?...
Waleria matka boska okienna. wtorek, 29.10.2019 11:59
Wstyd , wstydem .... ale faktem jest ,że po...
Noblowskie aforyzmy wtorek, 22.10.2019 16:53
Wstyd to kraść i z tokarki spaść.
wtorek, 22.10.2019 16:03
BUahaha, dobre, ale ostatni bestseller Antoniego znasz?
czwartek, 24.10.2019 03:49
A ostatni bestseller tego tytana intelektu przykurcza genialnego wodza totalnych...
wtorek, 22.10.2019 13:10
Kiedy 2 lata temu napisala, że Polscy mordowali żydów Michalkiewicz...
wtorek, 22.10.2019 13:59
Wie kto rozdaje nagrody :)
Kemp sobota, 26.10.2019 22:01
Polacy mordowali Żydów! Wystarczy trochę poczytać, popytać starszych ludzi. Polacy...
abc poniedziałek, 28.10.2019 07:25
Polacy jako jedyni w europie systemowo ratowali żydów, podczas gdy...
ellea środa, 23.10.2019 03:26
Jak juz o tym piszesz to obejrzyjcie to... https://www.youtube.com/watch?v
=kkvdRr3Z31s
Arek sobota, 26.10.2019 21:59
Oj boli Polaczków prawda zawsze Wam wmawiano jaki to zdolny...
abc poniedziałek, 28.10.2019 07:23
tylko że inne narody się wybielają, u nas nasi rodacy...
wtorek, 22.10.2019 21:58
Tokarczuk to dno literackie.Jej książki to jeden bełkot.Nobel za znieważanie...
autorka niedziela, 27.10.2019 19:06
Popieram Twą wypowiedz ,,autor''
Ania sobota, 26.10.2019 22:02
Dno to Twoją rodzina ale to już wiesz.
wtorek, 22.10.2019 22:43
Albo Antka,, albo O.R.
czwartek, 24.10.2019 17:00
Jak się pluje i oczernia Polskę to Nobel pewny ,...
Ben sobota, 26.10.2019 21:57
Oczywiście masz na myśli psycholi pokroju Kaczyńskiego czy Pawłowicz brawo
xxxxxxx czwartek, 24.10.2019 16:09
Byłam na tym pierwszym spotkaniu z Olgą Tokarczuk . To...
autorka wtorek, 22.10.2019 12:09
Minister ,za przeproszeniem kultury,wyraził się o twórczosci Olgi Tokarczuk jasno.Po...
czwartek, 24.10.2019 23:11
taki ogrom wiedzy ,ze aż historii Polski nie zna. I...
xyz wtorek, 22.10.2019 13:10
Imponujący tylko w zestawieniu z Twoją wiedzą. Niewątpliwy talent pisarski...
czwartek, 24.10.2019 04:00
Niech pomyślę: to w całym świecie literackim całego Zachodu...
A bo środa, 23.10.2019 18:28
Szczury wylazły z kanalizacji i zatruwają przestrzeń swoim smrodem. Do nor
autorka środa, 23.10.2019 18:42
Dla prawdziwego Polaka patrioty i katolika nie do zniesienia jest...
Zdegustowany środa, 23.10.2019 10:08
Inteligencji popierający PO tacy wykształceni inteligentni oczytani i tak ślepo...
środa, 23.10.2019 13:01
Ten s
środa, 23.10.2019 13:02
Ten system nie dobierał na podstawie wysokiego ilorazu inteligencji,bo tumana...
wtorek, 22.10.2019 19:33
Sytuacja jak z średniowiecza, to smutne. Przecież wynalezienie druku mogło...
obiektywna wtorek, 22.10.2019 20:49
Brak mi juz slow. Jestesmy spoleczenstwem chlopow panszczyznianych, dla ktorych...
wtorek, 22.10.2019 21:03
Na początku piszesz MY a potem piszesz WAS.Rozdwojenie jaźni albo...
obiektywna środa, 23.10.2019 09:46
Nie wiem co mam ci odpisac. Nagle sie okazalo, ze...
środa, 23.10.2019 10:15
Widzisz...przez 8 lat rządów kreowaliscie sie na kompetentnych fachowców.Dlatego wygrywaliscie.Pod...
obiektywna środa, 23.10.2019 10:42
Nie mam i nigdy nie mialam nic wspolnego ani z...
ANTY PIS środa, 23.10.2019 09:42
ALE BOLI PISIORÓW TEN NOBEL HEHEHEHEHEH.
środa, 23.10.2019 09:44
Skąd u Was ten jad ? Przypuszczam,że większość komentarzy...
autorka środa, 23.10.2019 09:11
Jestem po lekturze kolejnej książki Pani Olgi Tokarczuk .Co za...
środa, 23.10.2019 09:16
Biedroniowi też Nobla , tak samo pluje na Polskę .
środa, 23.10.2019 09:08
Wystarczy ubolewać nad pewną „ nacją” i być przeciw PiS...
autor wtorek, 22.10.2019 21:28
Ci co krytykują Tokarczuk niech się rozglądną dookoła siebie. A...
wtorek, 22.10.2019 19:26
..... ogladalem sesje w Nowej Rudzie,wypowiadala sie tam pewna...
wtorek, 22.10.2019 20:02
Radna miała rację, cytując słowa wypowiadane przez p. Tokarczuk,to słowa...
wtorek, 22.10.2019 20:33
Suwener ma ciotke,jak sie okazuje.....ma na imie-Roza.Nazwiska nie podaje ...
wtorek, 22.10.2019 14:30
Jezeli Nobla dostają ludzie jak Wałęsa i Tokarczuk,to ja chyba...
Wiesiek wtorek, 22.10.2019 15:48
widzę że prawie się otarłeś o tego nobla ;-) Rozumiem...
wtorek, 22.10.2019 20:06
Wiesiu, te osoby powyzej nie pluja na Polskęa wrecz przeciwnie...
wtorek, 22.10.2019 16:06
Twój komentarz świadczy o tym, że nie śledzisz zbyt pilnie...
obiektywna wtorek, 22.10.2019 16:40
Pacierz sobie odmow.
Swawolny Dyzio wtorek, 22.10.2019 19:07
Ja nie odmawiam pacierza i alkoholu.
wtorek, 22.10.2019 19:16
Chyba raczej nigdy w zyciu nikt ci nie zaproponuje...ha ha
baba jaga wtorek, 22.10.2019 19:34
Ezoteryka(satanizm) to jej swiat/religia...ech :(
autorka wtorek, 22.10.2019 17:20
Przeczytaj książkę,abyś poznał,co myśleli inni.Zamknij ,abyś sam zaczął myśleć!Wtedy jesteś...
wtorek, 22.10.2019 17:51
Nie.Najtrudniej przyjac do wiadomosci,ze nawet nagrode Nobla można upolitycznić a...
Taka prawda wtorek, 22.10.2019 19:19
Pani Olga Tokarczuk po prostu widzi tę tutaj rzezywistośc i...
Adam wtorek, 22.10.2019 17:01
Ot taka jakaś sobie pisarka coś doastała od żydów a...
wtorek, 22.10.2019 16:15
Dlaczego w dzisiejszych czasach nic nie może być apolityczne i...
wtorek, 22.10.2019 14:22
Jak wyciągnięcie te trupy z szaf - to zrozumiecie, dlaczego...
Mleko się wylało wtorek, 22.10.2019 14:36
Babcia mi mówiła, że na Wołyniu oprócz rezania wszystkich Polaków...
wtorek, 22.10.2019 17:04
no wlasnie "my" ???? Hm
wtorek, 22.10.2019 14:09
fajnie że każdy płaci podatki itp a ta pani została...
wtorek, 22.10.2019 14:33
Nie rozumiesz,ze ta Pani nie dostala Nobla za to jak...
PiS a cooltura wtorek, 22.10.2019 13:26
Gliński nie doczytał Tokarczuk, Duda konstytucji a ... Rydzyk biblii
E wtorek, 22.10.2019 13:05
Ten Nobel to rodzaj nagrody leninowskiej.
Hel wtorek, 22.10.2019 13:12
To przeczytaj człowieku choć jedną książkę Olgi Tokarczuk i zrozum...
wtorek, 22.10.2019 11:51
Nadmiar kadzidła sprowadza mdłości. Tak jest i tym razem.Holland,Peszek (wraz...