HISTORIA JAKIEJ NIE ZNACIE. Wielki skarb ukryty w małym kościele, czyli komiks znaleziony w Kątach Bystrzyckich [FOTO]

niedziela, 27.11.2022 18:15 4170 2

Zamiast śledzenia Spider-Mana, Avengersów czy Kapitana Ameryki, warto wybrać się do Kątów Bystrzyckich, by w tamtejszym kościele obejrzeć późnośredniowieczny komiks. To z niego niepiśmienni ludzie poznawali wieki temu biblijne historie. Dziś nie jest jednak łatwo zajrzeć do kościoła, by zobaczyć ten fenomen. My skorzystaliśmy z mszy odpustowej, 27 listopada. Następna taka okazja będzie na pasterkę.

Zanim dojdziemy do historycznej sensacji, zacznijmy od podstawowych faktów. Kąty Bystrzyckie to niewielka, choć piękna wieś w gminie Lądek-Zdrój. Pierwsze wzmianki o niej pochodzą z drugiej połowy XIV wieku. Zwraca uwagę kościół filialny pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej, który był tu już w latach 1364-1404. Nie wiemy, jak wyglądała pierwotna świątynia. Około 1473 roku na jej miejscu powstał nowy obiekt. Na prace budowlane w tym okresie wskazuje data „1473”, odkryta na południowej ścianie prezbiterium.

W dobie reformacji kościół przeszedł w ręce protestantów, jak wiele świątyń na terenie historycznego Śląska, którzy korzystali z niego do około 1630 roku, kiedy to został on zwrócony katolikom. W drugiej połowie XVIII wieku obiekt został przebudowany: wtedy przedłużono nawę. Być może wówczas powstała też barokowa wieża, wyraźnie kontrastująca z gotycką bryłą. W 1832 roku wzbogacono ją o zakrystię. W 1893 roku przeprowadzono remont świątyni. Wykonano m.in. nową dekorację malarską prezbiterium.

I tu zaczynamy najciekawszy wątek. To odkrycie późnogotyckiego wystroju wnętrza świątyni pochodzącego z drugiej połowy XVI wieku, czyli obrazów na tynku, które mają niemal 500 lat! Pierwszych badań tzw. nawarstwień polichromii dokonał 20 lat temu Cezary Wandrychowski, który tym samym został odkrywcą jednego z najbardziej nieprawdopodobnych miejsc w okolicach Lądka-Zdroju. Ujawnił trzy warstwy dekoracji malarskich z najstarszą opisaną inskrypcją ANNO DOMINI 1473.

W 2010 roku studenci Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie rozpoczęli pierwsze prace konserwatorskie na północnej i wschodniej ścianie nawy. Na całej niemal powierzchni odsłonięto późnogotyckie malowidła. Wyniki specjalistycznych analiz pozwoliły na określenie ich wieku właśnie na  XVI wiek. Odsłonili malowidło późnogotyckie w układzie kwaterowym w czterech rzędach. Każdy kwadrat ze sceną rodzajową ma około metr na metr, rozdzielają je wąskie pasy.

W górnym rzędzie znalazły się sceny z Księgi Rodzaju przedstawiające stworzenie Adama i Ewy. W trzecim i czwartym rzędzie znalazły się sceny Męki Pańskiej, takie jak biczowanie i koronowanie cierniem. Tak więc, jeżeli myślicie Państwo, że komiks to dzieło XX wieku, to jesteście w błędzie. Tzw. Biblia Pauperum, czyli „Biblia dla ubogich” była szeroko stosowanym środkiem przekazu wizualnego w średniowieczu, choć nie tam oczywiście należy szukać źródła historyjek obrazkowych, tylko w starożytności. 

Stan zachowania polichromii po odkryciu był zły. Prace konserwatorskie pozwalają stopniowo odsłaniać ich siłę. Co jednak będzie dalej? Ksiądz Aleksander Trojan, proboszcz parafii w Lądku-Zdroju, do której należy świątynia w Kątach Bystrzyckich, mówił w niedzielę z umiarkowanym optymizmem, ale sumy, które wymieniał, szokują. To kosztowało 100 tys. złotych, tam poszło kolejnych sto… Parafia stara się o granty z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Otrzymała takie w latach 2015, 2016, 2020 i 2021. W tym roku już nie.

– Szkoda, że ten zabytek nie jest odpowiednio oprawiony promocyjnie, bo trzeba było już wtedy [zaraz po odkryciu] zrobić z tego naprawdę duże wydarzenie. To było naprawdę wielkie odkrycie i Kąty mają wyjątkową atrakcję dla amatorów turystyki „ambitnej” – mówił nam czas jakiś temu Borys Zatoka, radny powiatowy. Tak się jednak nie stało i chyba nikt nie myśli, by wykorzystać ten atut. Lokalna wspólnota sama sobie nie poradzi, mimo, że poczęstunek po mszy odpustowej – przygotowany w wiacie sołeckiej – był fantastyczny. [kot]

Wykorzystano materiały Dolnośląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Zdjęcia: doba.pl

Przeczytaj komentarze (2)

Komentarze (2)

Odpowiadasz na komentarz:
doba.pl/dkl
czwartek, 01.01.1970 01:00
dziękuję
. poniedziałek, 28.11.2022 09:24
Nie w Bystrzycy Kłodzkiej, a w Kątach Bystrzyckich. Kaczka dziennikarska...
doba.pl/dkl poniedziałek, 28.11.2022 10:46
dziękuję