Bezpieczna praca kosiarką rotacyjną

Kosiarka rotacyjna to maszyna rolnicza sprzęgana z ciągnikiem, służąca do koszenia traw i roślin zielonych. Koszenie odbywa się za pomocą ruchomych elementów tnących (bębnów, dysków, bijaków). Obsługa i eksploatacja kosiarki rotacyjnej to czynności wymagające przede wszystkim odpowiedniego doświadczenia oraz znajomości instrukcji obsługi maszyny.

Odzież robocza i ochronna
Przed przystąpieniem do pracy kosiarką rotacyjną należy zaopatrzyć się w odpowiednie ubranie robocze. Poły i mankiety muszą być pozapinane i nie mogą luźno zwisać. Na głowie powinna znajdować się czapka zakrywająca włosy. Buty robocze powinny mieć podeszwę antypoślizgową i podnoski chroniące palce stóp. Przy pracach związanych z konserwacją kosiarki (demontaż noży, ostrzenie) należy zaopatrzyć się w rękawice oraz okulary ochronne. Dodatkowo ze względu na hałas, jaki emituje zestaw ciągnika z kosiarką, należy stosować ochronniki słuchu.

Eksploatacja kosiarki
Przed przystąpieniem do pracy operator kosiarki powinien zapoznać się z:
 instrukcją bezpiecznej eksploatacji kosiarki oraz z jej konserwacją i regulacją, a także z instrukcją obsługi ciągnika rolniczego,
 instrukcją obsługi wałka przegubowo-teleskopowego,
 napisami i znakami ostrzegawczymi na naklejkach kosiarki.

Agregowanie maszyny
Przed przystąpieniem do pracy koniecznie należy sprawdzić stan techniczny kosiarki i ciągnika, ze szczególnym uwzględnieniem układu jezdnego ciągnika, osłon kosiarki oraz jej fartucha ochronnego, jak również noże tnące i ich osadzenie. Jeżeli występuje taka potrzeba, dla zachowania równowagi, należy dodatkowo obciążyć przednią oś ciągnika. Podczas agregowania nikt nie może znajdować się pomiędzy kosiarką a ciągnikiem. Po precyzyjnym podjechaniu ciągnikiem do kosiarki należy połączyć w pierwszej kolejności cięgna dolne, następnie górne, zabezpieczyć sworznie zawleczkami i skontrolować poprawność połączeń.

Poruszanie się kosiarką po drogach publicznych
Przed wyruszeniem na drogę publiczną kosiarkę należy ustawić w pozycji transportowej. Z tyłu kosiarki należy umieścić trójkątną tablicę wyróżniającą wolno poruszający się pojazd oraz zestaw oświetlenia z lampami zespolonymi i odblaskami.

W czasie przejazdu dźwignia sterowania podnośnika hydraulicznego kosiarki musi być zabezpieczona przed opuszczeniem. Poruszając się po drodze publicznej należy stosować się do przepisów ruchu drogowego i jechać jak najbliżej prawej krawędzi jezdni, umożliwiając wyprzedzanie jak również wymijanie innym pojazdom.

Wał przegubowo-teleskopowy
 Kosiarka może być podłączona do ciągnika tylko przy użyciu właściwie dobranego wału przegubowo-teleskopowego, wyposażonego w sprzęgło jednokierunkowe i osłony zabezpieczone łańcuszkami przed obracaniem się.
 Wał przegubowo-teleskopowy można dołączać i odłączać tylko przy wyłączonym WOM (wałek odbioru mocy) oraz przy wyłączonym silniku ciągnika. Należy również zaciągnąć hamulec postojowy i wyciągnąć kluczyki ze stacyjki ciągnika.
 Po zamontowaniu wału trzeba sprawdzić, czy jest właściwie osadzony.
 Przed włączeniem WOM należy upewnić się, że wybrana prędkość obrotowa wału odbioru mocy ciągnika odpowiada dopuszczalnej prędkości obrotowej kosiarki.
 Zabrania się przeciążania wału i maszyny oraz gwałtownego załączania sprzęgła.
 Przed uruchomieniem wału należy upewnić się, czy kierunek obrotów WOM jest właściwy.
 Przed włączeniem wału należy sprawdzić, czy nikt nie znajduje się w strefie pracy wału przegubowo-teleskopowego.
 Zabronione jest przechodzenie nad jak również pod wałem oraz stawanie na nim.
 Wał przegubowo-teleskopowy powinien być podłączony do ciągnika tylko na czas pracy kosiarki.
 Należy pamiętać o konserwacji poszczególnych części wału zgodnie z instrukcją na osłonie.

Praca kosiarką
Wszystkie elementy zdalnego sterowania lub elementy nastawne (linki, cięgna, łańcuchy) należy założyć w taki sposób, aby nie wykonywały niezamierzonych ruchów podczas pracy, manewrowania oraz transportu. Osoby postronne muszą znajdować się w odległości nie mniejszej niż 50 m od pracującej kosiarki. Przed rozpoczęciem pracy należy wyregulować bezpiecznik przeciążeniowy kosiarki, wysokość koszenia oraz kąt ustawienia zespołu tnącego do kierunku jazdy.

Koszenie
 Przed przystąpieniem do koszenia należy obejrzeć miejsce pracy i usunąć nietrwałe przeszkody (kamienie, szkło, gałęzie).
 W przypadku koszenia traw w miejscu, w którym znajdować się mogą osoby postronne, należy teren ten odpowiednio oznaczyć i zabezpieczyć przed zbliżeniem się w/w osób.
 Szczególną ostrożność należy zachować podczas pracy w pobliżu dróg i jezdni.

 Kosiarka może być uruchomiona tylko wówczas, gdy wszystkie urządzenia ochronne umiejscowione są w położeniu ochraniającym.
 Maszynę można uruchomić tylko w położeniu roboczym, gdy jest opuszczona.
 Do koszenia należy używać ciągnika z kabiną.
 Koszenie można rozpocząć po osiągnięciu nominalnej prędkości obrotowej WOM ciągnika.
 Stanowisko operatora kosiarki można opuścić tylko po rozłączeniu napędu, wyłączeniu silnika, zaciągnięciu hamulca ręcznego, opuszczeniu maszyny na podłoże i po zatrzymaniu się wszystkich wirujących elementów maszyny.
 Do wykaszania traw poboczy dróg, rowów, skarp i grobli melioracyjnych można używać tylko kosiarek dostosowanych konstrukcyjnie do tych prac.
 W razie zapchania kosiarki trawą należy zatrzymać zestaw, wyłączyć silnik ciągnika, wyjąć kluczyk ze stacyjki, zaciągnąć hamulec i dopiero wówczas usunąć nadmiar trawy.

Czyszczenie, regulacja, konserwacja oraz naprawy kosiarki rotacyjnej Po każdorazowym zakończeniu pracy maszynę i wał należy oczyścić z resztek roślinnych, błota i wszelkiego brudu oraz sprawdzić stan fartucha ochronnego.
Czyszczenie elementów kosiarki należy wykonywać tylko przy wyłączonym napędzie kosiarki, wyłączonym silniku ciągnika i wyjętym ze stacyjki kluczyku. Naprawa uniesionej kosiarki może odbywać się tylko wówczas, gdy jest ona zabezpieczona przed opadnięciem za pomocą podpory lub łańcucha. Podczas wymiany noży tnących kosiarki silnik ciągnika musi być wyłączony, kluczyk wyjęty ze stacyjki, a wał przegubowo-teleskopowy odłączony. Demontując i montując noże należy używać rękawic roboczych a dodatkowo do ich ostrzenia okularów ochronnych.

Dobre praktyki podczas pracy kosiarką
Operator kosiarki powinien:
 pamiętać o apteczce pierwszej pomocy, która powinna znajdować się w kabinie ciągnika,
 mieć przy sobie telefon komórkowy, aby w razie potrzeby szybko wezwać pomoc,
 zamykać drzwi i okna kabiny w celu zmniejszenia poziomu hałasu towarzyszącemu koszeniu,
 w razie nasłonecznienia stosować okulary przeciwsłoneczne,
 robić przerwy w pracy w celu regeneracji sił,
 uzupełniać płyny, zwłaszcza podczas upałów.
Nie wolno !!!
 Uruchamiać ciągnika z podpiętą kosiarką dzieciom, osobom nietrzeźwym lub pod wpływem działania podobnego do alkoholu środka.
 Zbliżać się do pracującej kosiarki na odległość mniejszą niż 50 m.
 Unosić maszynę na podnośniku hydraulicznym ciągnika przy włączonym napędzie i obracających się bębnach.
 Pracować kosiarką z uszkodzonym lub podniesionym fartuchem ochronnym.
 Transportować kosiarkę z nieodłączonym wałem przegubowo-teleskopowym.

 Przewozić na maszynie osób.
 Używać kosiarki rotacyjnej na terenach kamienistych i takich, na których
znajdują się liczne przeszkody trwałe.
 Pracować kosiarką podczas jazdy do tyłu.

Damian Bartkowski
Specjalista
PT KRUS w Bystrzycy Kłodzkiej

Opracowano na podstawie materiałów i broszur prewencyjnych PIP oraz KRUS
(www.krus.gov.pl)