Psycholog o cyberprzemocy

Cyberprzemoc to przemoc przy użyciu nowych technologii. Najbardziej popularnymi wśród dzieci i nastolatków są m.in. obrażanie, zastraszanie, poniżanie kogoś w Internecie lub robienie zdjęć czy filmów bez jego zgody oraz dalsze ich publikowanie i rozsyłanie. Często zdarza się również podszywanie się pod kogoś w sieci. Cyberprzemoc może dotknąć każdego, bez względu na wiek, pochodzenie, popularność czy poziom umiejętności posługiwania się komputerem. Sprawcy cyberprzemocy czują się anonimowi, co pobudza i zachęca ich do działania.W przeciwieństwie do tradycyjnych form znęcania psychicznego od cyberprzemocy dużo trudniej uciec, ponieważ może ona mieć miejsce 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu, w domu ofiary. Co więcej, może mieć znacznie szerszy zasięg, ponieważ zdjęcia, filmy i posty mogą być oglądane przez dużą rzeszę ludzi.

Cyberprzemoc ma olbrzymi wpływ na psychikę dziecka i jego postrzeganie siebie. Psychologowie ostrzegają, że szczególnie narażone są osoby o niskiej samoocenie i poczuciu własnej wartości.

Z badań holenderskich naukowców wynika, iż nastolatkowie, którzy doświadczają przemocy w sieci, częściej mają zaburzenia depresyjne i są skłonni do samookaleczeń. Badacze zaznaczają, że ryzyko wystąpienia myśli samobójczych i prób popełnienia samobójstwa wzrasta dwukrotnie wśród ofiar cyberprzemocy w porównaniu do osób, które takiej przemocy nie doświadczyły.Inne często występujące zaburzenia psychiczne i emocjonalne to: utrata pewności siebie, lęki, izolacja i problemy w nawiązywaniu relacji.

Zdecydowana większość nastolatków i wiele dzieci (pomimo ograniczeń wiekowych, od 13 roku życia) ma profile na popularnych portalach społecznościowych typu Facebook. Internet jest ważnym punktem odniesienia dla młodzieży, często „ustala” pozycję w grupie rówieśniczej. Cyberprzemoc z komputera i smartfonu przenosi się na życie szkolne. Młody człowiek żyje wówczas w nieustannym poczuciu zagrożenia i zastraszenia– obawia się następnych ataków lub reakcji otoczenia. Czuje się osamotniony w grupie.

Z badań agencji badawczej Gemius(komunikat prasowy z dn. 8 lutego 2007 r.,) wynika, że aż 52 proc. polskich internautów w wieku 12-17 lat było ofiarami przemocy słownej, 57 proc. zadeklarowało, że przynajmniej raz zostali sfotografowani lub sfilmowani wbrew swojej woli, 14 proc. przyznało, że opublikowano w sieci i telefonii komórkowej kompromitujące materiały na ich temat, a 29 proc. nieletnich potwierdza, że ktoś się pod nich podszywał. Ważnym podkreślenia jest fakt, że tak wysokie wskaźniki były już w 2007 r., a Internet i jego możliwości ciągle się rozwijają, co za tym idzie problem dotyka coraz szerszej grupy ludzi!

W 2013 r. holenderskie stowarzyszenia działające przeciwko znęcaniu się nad słabszymi przeprowadziło międzynarodowe badania nt. cyberprzemocy na grupie 10 tys. młodych ludzi. Wyniki wskazują, że 7 na 10 osób padło ofiarą cyberprzemocy, a 37 proc. doświadczyło nękania w dużej częstotliwości. Inne, angielskie badania (2012) pokazują, że zastraszanie w 27 proc. przypadków zaczyna się w Internecie, a w 20 proc. jest kontynuowane poza siecią. W 2012 r. kanadyjscy naukowcy dowiedli, że blisko 26 proc. nastolatków określiło siebie zarówno jako ofiarę, jak i sprawcę cyberprzemocy w okresie ostatnich 3 miesięcy. Te same angielskie badania przedstawiają motywację oprawców - 39 proc. osób chciało się zrewanżować, 26 proc. chciało zrobić żart, 16 proc. zrobiło to w złości, a aż 15 proc. po prostu z nudy.  

A co robić gdy nasze dziecko padnie ofiarą cyberprzemocy? Istotnym jest udzielenie mu wsparcia psychologicznego, ale również zadbanie o zablokowanie ośmieszających publikacji (w tym celu należy skontaktować się z administratorem serwisu), zabezpieczyć dowody, np. zapis rozmów z komunikatorów internetowych, zrzuty ekranu, smsy. Mogą one być niezbędne w zidentyfikowaniu sprawcy. W przypadku popełnienia przestępstwa, należy poinformować policję. Bardzo ważna jest świadomość konsekwencji takich działań dla dziecka i rodziców oraz podkreślanie wagi poszanowania prywatności.

Zachowaj bezpieczeństwo swojego dziecka!

Gdzie można uzyskać pomoc?

W celu uzyskania porad i wskazówek rodzice mogą dzwonić pod nr telefonu 800 100 100, oferujący bezpłatną i anonimową pomoc dla dorosłych (rodziców, nauczycieli, pedagogów). Dzieci i młodzież, którzy potrzebują pomocy, chcą z kimś porozmawiać o swoich problemach mogą dzwonić pod nr telefonu 800 121212  (Telefon Zaufania dla Dzieci i Młodzieży Rzecznika Praw Dziecka).

Sandra Stachowska

    psycholog