Nasze kulinarne dziedzictwo – od tradycji do współczesności

Powiat dzierżoniowski, w tym szczególnie Bielawa, doczekał się dwóch cennych, pionierskich publikacji z dziejów gastronomii od XIX wieku do 1945 roku autorstwa dr. Rafała Brzezińskiego: Gospody u stóp Gór Sowich. Studia z dziejów gastronomii Bielawy do 1945 roku (2006) oraz O karczmach, zajazdach, gospodach.... Lokale gastronomiczne i noclegowe oraz ludzie z nimi związani w powiecie dzierżoniowskim przed rokiem 1945 (2012). Książki te dostarczają czytelnikom wiedzę historyczną, a lokalnym producentom żywności także twórczych inspiracji kulinarnych. Autor, opierając się na olbrzymim materiale badawczym – literaturze, materiałach archiwalnych, wspomnieniach drukowanych w gazetach dawnych mieszkańców regionu czy wreszcie na licznych wywiadach – stworzył imponujące, dbające o szczegóły książki o lokalach gastronomicznych i noclegowych na terenie dolnośląskiego mikroregionu Gór Sowich. Znajdujemy w tych publikacjach informacje o lokalizacji i architekturze gospód, opis ich działalności (dużo bardziej różnorodnej, niż nam się może dzisiaj wydawać), o menu, a także o ludziach, którzy je prowadzili. Gospody miały zróżnicowaną ofertę dostosowaną do potrzeb i możliwości finansowych klientów.

Wyżej wymienione pozycje książkowe dokumentują tradycje kulinarne regionu sowiogórskiego, a w szczególności wysoką rangę golonki wieprzowej w tradycyjnym jadłospisie lokalnym. Margarete Urban (z domu Weighardt), która sama, od śmierci męża w 1922 r., zajmowała się swoją dzierżoniowską gospodą "Deutscher Kaiser" (Niemiecki Cesarz) przy Trenkstraße 30 (Dzierżoniów, ul. Ignacego Krasickiego 11), osobiście przyrządzała jedzenie, a jej specjalnością stała się golonka, która doczekała się nawet własnej nazwy: "Deutscher-Kaiser-Eisbein" (golonka niemieckiego cesarza). Jak wspominają bywalcy tej gospody, golonka ta "swoją zawsze jednakową jakością i stałą ceną zdobyła markę i nazwę w mieście i w powiecie".

Z tradycji kulinarnych poprzednich pokoleń korzystamy również i dzisiaj. Według opisu doznań wizualnych i smakowych słynnej przedwojennej golonki można było ustalić tradycyjne parametry dla współczesnego produktu Zakładu Przetwórstwa Mięsnego Jerzy Gawrycki z Bielawy. Aktualnie „Golonka sowiogórska z pieca” produkowana przez naszą firmę gości na licznych stołach domów i lokali gastronomicznych w naszym regionie i często stawiana jest na stołach jako oryginalny produkt lokalny. Prezentowany produkt pod nazwą „Golonka sowiogórska z pieca” to starannie odkrojona połowa tylnej golonki wieprzowej. Porcja kulinarna waży około 400 gram. Golonka posiada nieuszkodzoną skórę oraz wystające ponad element dwie kosteczki. Dodatkowo golonka przekuta jest patyczkiem bambusowym. W podawanej na ciepło golonce wyczuwamy dominującą nutę kminku i czosnku. Zastosowane w recepturze przyprawy i mięso nie barwią mięsa ani skóry. Charakterystyczny kolor skórki i mięsa uzyskany jest w trakcie zapiekania z dodatkiem mgiełki z cukru i aromatów. 

„Golonka sowiogórska z pieca” jako produkt kulinarny 2 września 2017 r. we Wrocławiu zdobył I nagrodę w konkursie: „Nasze kulinarne dziedzictwo – Smaki regionów” zorganizowanego przez Polską Izbę Produktu Regionalnego i Lokalnego, Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego, Związek Województw RP i Dolnośląską Izbę Rolniczą. Zespół ekspertów oceniający golonkę przyznał wysokie noty wierząc tym samym, że na stałe wpisze się do menu regionu Gór Sowich i podtrzyma blisko 100 letnią tradycję jej serwowania w naszym powiecie.