Walka z ASF polega dziś na depopulacji dzików. Naukowcy UPWr chcą to zmienić

Naukowcy zbadają przemieszczanie się dzików, aby skuteczniej walczyć z ASF w Polsce. W badaniach wykorzystają czujniki, globalny system nawigacji satelitarnej oraz drony. Dziś walka z tą chorobą polega tylko na depopulacji dzików. Projekt UPWr i Stowarzyszenia Producentów Sektora Rolno-Spożywczego VERUS „Motoryka dzika euroazjatyckiego, jako geneza transmisji Afrykańskiego Pomoru Świń (ASF)” ma to zmienić. 

Afrykański pomór świń (ASF) jest wysoce zakaźną chorobą wirusową, która dotyka świnie domowe oraz populacje dzika euroazjatyckiego. Charakteryzuje się wysoką śmiertelnością rodziny świniowatych, dochodzącą do 100%. Główną drogą zarażenia świń oraz dzików jest bezpośredni kontakt ze zwierzętami zakażonymi lub też ich zwłokami, a także możliwość przenoszenia tego wirusa drogą kropelkową.  

Masowy odstrzał dzików w Polsce wzbudza wiele kontrowersji zarówno wśród ekologów, jak również wśród samych myśliwych. Niepokój w wielu środowiskach branżowych i naukowych budzi również skala tej depopulacji. Dodatkowo  zgodnie z raportem NIK, na tle całkowitej liczby dzików pozyskanych łowiecko i odstrzelonych sanitarnie w latach 2019 – 2021, jedynie 2,6% stanowiły dziki będące nosicielami wirusa ASF. 

- Nasz projekt pozwoli wdrożyć realne działania prewencyjne w zakresie profilaktyki ASF. Będzie to modelowanie i analiza przemieszczania się dzików euroazjatyckich w środowisku naturalnym – podkreśla prof. Przemysław Cwynar z Katedry Higieny Środowiska i Dobrostanu Zwierząt UPWr, który jest kierownikiem projektu. Tłumaczy, że w trakcie nowatorskich badań z biogeolokalizacyjnych wykorzystane zostaną czujniki GNSS, które posłużą do śledzenia i analizowania ruchliwości oraz tras przemieszczania się dzików. Wsparciem technologicznym omawianego rozwiązania będzie też wykorzystanie w pracach badawczych bezzałogowych statków powietrznych wyposażonych w urządzenia termowizyjne. Za pomocą śledzenia trajektorii ruchu tych zwierząt, stworzona zostanie możliwość analizy prędkości i kierunków przemieszczania się dzików wraz z ujawnieniem liczby kontaktów pomiędzy poszczególnymi osobnikami. W badaniach uwzględniony zostanie m.in. wpływ sezonowości środowiska naturalnego (zmiany temperatury powietrza, pokrywy śnieżnej, opadów i wilgotności gleby), działalność rolnicza i łowiecka. Badacze przeanalizują też przemieszczania się dzików w kierunku okolicznych kompleksów leśnych i rolniczych.

W wyniku tych obserwacji zostaną stworzone modele analityczne dotyczące mobilności dzików.

- Wymiernym efektem projektu będą statystyki dostępne w otwartym środowisku GIS, które umożliwią ocenę transmisji ASF pomiędzy dzikami i możliwość szybkiej geolokalizacji osobników podejrzanych o nosicielstwo, co pozwoli na skuteczną reakcję państwowych służb weterynaryjnych oraz bioasekurację obszaru potencjalnie zagrożonego obecnością wirusa ASF. A to pozwoli na szybsze, a przede wszystkim skuteczne eliminowanie ze środowiska naturalnego wirusa ASF – podkreśla naukowiec UPWr. 

Naukowa część projektu jest realizowana przez interdyscyplinarny Zespół Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, pod kierownictwem prof. Przemysława Cwynara. W skład Zespołu badawczego wchodzą pracownicy Katedry Higieny Środowiska i Dobrostanu Zwierząt, Instytutu Geodezji i Geoinformatyki oraz Leśnego Zakładu Doświadczalnego w Złotówku. Projekt jest finansowany przez Ministra Edukacji i Nauki, a jego budżet na lata 2023 – 2025 wynosi blisko 2 mln złotych.